{ "@context": "http://iiif.io/api/presentation/2/context.json",
"@id": "https://muzeumcyfrowe.mnwr.pl/iiif/manifest/mnwr_viii-1092+a-c",
"@type": "sc:Manifest",
"label": "Epitafium Georga Gomolckego",
"metadata": [
{
"label": "manifest",
"value": "https://muzeumcyfrowe.mnwr.pl/iiif/manifest/mnwr_viii-1092+a-c"
},
{
"label": "permalink",
"value": "https://muzeumcyfrowe.mnwr.pl/obiekt/p/mnwr_viii-1092+a-c"
}
,{
"label": "autor",
"value": "Schmidt, Peter (1583-1625)
nieznany rzeźbiarz"
}
,{
"label": "datowanie",
"value": "po 1620"
}
,{
"label": "miejsce powstania",
"value": "Wrocław (pow. Wrocław; woj. dolnośląskie)
Dolny Śląsk"
}
,{
"label": "rodzaj",
"value": "epitafium
rzeźba
obraz"
}
,{
"label": "materiał",
"value": "deska lipowa
farba olejna
tempera"
}
,{
"label": "technika",
"value": "technika snycerska
rzeźbienie
polichromowanie
technika kaligraficzna
tempera
laserunek"
}
,{
"label": "wymiary",
"value": "wys. 400 x szer. 175 cm (obraz: wys. 93 x szer. 60; predella: wys. 30 x szer. 78)"
}
,{
"label": "sygnatury",
"value": "dół tablicy inskrypcyjnej: PS (monogram wiązany)"
}
,{
"label": "napisy",
"value": "gotycką minuskułą na fryzie:
Ihr werdets sehen, Ewer hertz wird Sich frewen / vnd Ewre gebeine sollen Grünen, wie gras. Esa. 66,
na tablicy inskrypcyjnej:
Nach der Geburtt Jesu Christi / unsers herrn vnd heyland im 1620 Jhar den 3. Febru[ar] / Ist in Gott selig entschlaffen der Ehrenuest und wohlgeacht herr Georg Gomolcke, der Eltere, Bürger und Krettschmer / Elttister bis ins Eylffte Jahr. Seines Altters 49. Jhar. Hernach / im 16 [wolne miejsce] Jhar den [wolne miejsce] ist in Gott selig entschlaffen die / Ehr- und Tugendsame Fraw Martha geborne Schubartin, / seine gewesene Eheliche hausfraw, Ihres Altters [wolne miejsce] Jhar. / Gott verlehie inen ein fröhliche Aufferstehung, amen."
}
,{
"label": "historia",
"value": "do 1942, kościół św. Barbary (Wrocław) (dawna lokalizacja), Wrocław (pow. Wrocław; woj. dolnośląskie), dawna lokalizacja
1942, składnica niemiecka w Kamieńcu Ząbkowickim, Kamieniec Ząbkowicki (pow. ząbkowicki; woj. dolnośląskie), zabezpieczenie
po 1942-1945, składnica niemiecka w Lwówku Śląskim, Lwówek Śląski (pow. lwówecki; woj. dolnośląskie), zabezpieczenie"
}
,{
"label": "udział w wystawach",
"value": "ekspozycja stała: Sztuka Śląska XV-XVIII w. ze zbiorów Muzeum Narodowego we Wrocławiu, Muzeum Piastów Śląskich w Brzegu, - "
}
,{
"label": "bibliografia",
"value": "Bimler, Kurt, Zur Kunstgeschichte der Breslauer Barbara-, Bernhardin- und Christophorikirche, [w:] Quellen zur Schlesischen Kunstgeschichte, red. Kurt Bimler, z. 3, Breslau 1938
Die Kunstdenkmäler der Stadt Breslau, Zweiter Teil: Die kirchlichen Denkmäler der Altstadt, red. Burgemeister, Ludwig; Grundmann, Günther, t. 1, cz. 2, Breslau 1933, seria Die Kunstdenkmäler der Provinz Niederschlesien. Bd.1 Die Stadt Breslau
Oszczanowski, Piotr, Gromadzki, Jan, Theatrum vitae et mortis. Grafika, rysunek i malarstwo książkowe na Śląsku w latach ok. 1550 - ok. 1650, Wrocław 1995
Malarstwo śląskie 1520-1800, red. Pierzchała, Marek, Wrocław 2009, seria Katalogi Zbiorów Muzeum Narodowego we Wrocławiu, s. 172 - 173, kat. 81
Steinborn, Bogusz, Lubin, Wrocław 1969
Steinborn, Bożena, Malowane epitafia mieszczanskie na Śląsku w latach 1520-1620., \"Roczniki Sztuki Śląskiej\", z. IV, r. 1967, Wrocław 1967
Wackernagel, Paul, Verzeichnis der Epitaphien und Bildwerke, ihrer Inschriften und Wappen. Nach dem Aufstellungsort geordnet, [w:] Festchrift zur Einweihung der Barbara-Kirche, Breslau 1898 "
}
,{
"label": "pochodzenie",
"value": "1961, przekaz"
}
,{
"label": "właściciel",
"value": "Muzeum Narodowe we Wrocławiu"
}
,{
"label": "dział",
"value": "Dział Malarstwa XVI–XIX w."
}
,{
"label": "numer inwentarza",
"value": "MNWr VIII-1092/a-c"
}
,{
"label": "prawa autorskie do obiektu",
"value": "DOMENA PUBLICZNA"
}
,{
"label": "na ekspozycji",
"value": "Muzeum Piastów Śląskich w Brzegu, Sztuka Śląska XV-XVIII wieku ze zbiorów Muzeum Narodowego we Wrocławiu"
}
,{
"label": "opis",
"value": "Epitafium jest w znacznym stopniu zachowane wraz z obramieniem (bardziej zdekompletowane w partii zwieńczenia), co pozwala na jego stałą ekspozycję w ramach wystawy w Muzeum Piastów Śląskich w Brzegu. Dwa obrazy – Wizja Ezechiela i predella z portretem rodziny – mają architektoniczną, edikulową oprawę z kręconymi kolumnami oplecionymi winoroślą i z dwiema pełnoplastycznymi figurami cnót boskich – Nadzieją i Wiarą w uszakach, a w zwieńczeniu z rzeźbą zmartwychwstałego Chrystusa tronującego w niszy z motywem muszli. Nie wiadomo, jakie elementy plastyczne znajdowały się tu po bokach (rzeźby, obeliski?) – nie wspomina o nich już w swym opisie Wackernagel (1898).
W głównym obrazie prorok Ezechiel stoi pośrodku równiny babilońskiej / Doliny Jozafata pod Jerozolimą i ogląda zmartwychwstanie ciał z wyschłych kości – prochu, w który się obróciły. Rozrzucone szczątki łączą się, zrastają, oblekają w mięśnie i ścięgna, okrywają się skórą i za sprawą tchnienia czterech wiatrów (w rogach obrazu) otrzymują ducha i ożywają (Ez 37,1-14). Komentarz we fryzie belkowania mówi o radości, jaką sprawi widok przywróconych życiu ciał – \"kości świeżych jak trawa\" (Iz 66,14). Wizja Ezechiela, zapowiadając \"otwarcie grobów\" i zmartwychwstanie, nie odwołuje się do obrazu Sądu Ostatecznego, ale do optymistycznej obietnicy eschatologicznej – nagrody przygotowanej dla ludu bożego.
Niżej, w predelli sportretowany został Georg Gomolcke (1571-1620), wrocławski karczmarz, jego żona Martha Schubert vel Schubart (zm. po 1620) – pochodząca zapewne z tej samej rodziny, co żona Antona Schatztaga +1625 (Muzeum Narodowe we Wrocławiu) – a także ich dwóch synów i cztery córki w różnym wieku. Za klęczącymi widać monumentalne wnętrze świątyni Salomona z dwoma słupami-kolumnami wolnostojącymi przed arką-ołtarzem z krucyfiksem (por. epitafium Benedikta Distlera +1576, Muzeum Narodowe we Wrocławiu). Motywy starotestamentowe malowideł epitafium poświadczają jedność przesłania obu ksiąg Pisma Świętego, co sygnalizowały zwykle figury Mojżesza i św. Jana Chrzciciela.
Przy znacznym stopniu zniszczenia warstw malarskich i przemalowaniach trudno ocenić pierwotne walory dzieła (zmienione kontrasty i barwy, partiami ograniczone do martwych tonów, sporo rekonstrukcji konserwatorskich), a trudność stanowi też identyfikacja poszczególnych motywów. Nieźle czytelna jest dobrze osadzona w przestrzeni postać samego proroka w czerwonej sukni, zdającego się stąpać po kościach i ciałach zmarłych, ale w modlitewnej kontemplacji zwróconego raczej ku wyłaniącemu się z chmur Bogu, niż obserwującego zmartwychwstanie zmarłych (zapewne echo graficznych ujęć Joosta Ammana, 1564 lub Maertena de Vos, 1581). Atrakcyjny malarsko temat (odwrócenie motywu transi) łączy w celowo stłoczonej, czy wręcz splątanej, kompozycji głównego planu urodziwe zapewne dawniej akty z makabrycznymi wizjami rozkładu (szkielety, czaszki, bezwładne ciała, całuny), a \"żywe szkielety\" wykazują podobną aktywność jak ci, którzy odzyskali już ducha. Z pejzażu w tle najbardziej czytelne pozostają dziś bliki świateł w listowiu drzew i na chmurach, ale widać też wzniesienia na horyzoncie.
Wackernagel (1898) połączył sygnaturę na obrazie z nazwiskiem Petera Schmidta, czego nie zaakceptowali Burgemeister i Grundmann (1933), uznając, że wiązany monogram w zakończeniu inskrypcji musi wskazywać na wrocławskiego kaligrafa, choć inicjałów takich nie miał żaden ze znanych nam dzisiaj. Bimler nie podziela tych wątpliwości dotyczących miejsca sygnatury, a jako kontrprzykład podważający ich wątpliwość wskazuje monogram malarza Georga Freiburga, umieszczony na fryzie epitafium Kaspara Starkera (+1588, Muzeum Archidiecezjalne we Wrocławiu). Autorstwo Petera Schmidta przyjmują Steinborn (1967) oraz Oszczanowski i Gromadzki (1995). Stan zachowania obrazu utrudnia jednak porównania z innymi, nielicznymi pracami Schmidta. Niezbyt poprawna anatomicznie, skręcona postać siedząca po prawej u dołu i duża, gładka płaszczyzna oświetlonej draperii na kolanie Ezechiela przypominają efekty znane z wcześniejszych rysunków Petera Schmidta.
Motyw czterech dmących wiatrów pojawia się m.in. w analogicznej, choć kompozycyjnie odmiennej Wizji Ezechiela w epitafium Davida Kretschmera w Lubinie (1633 – zob. Steinborn 1969), przywoływany dość powszechnie za sugestią biblijnych drzeworytów jako znak \"dosłowności\" – ścisłego podążania przez malarza i jego obrazu za tekstem Pisma Świętego.
Rzeźby figuralne obramienia wykazują podobieństwo do figur w epitafium Antona Schatztaga (ok. 1615, Muzeum Narodowe we Wrocławiu). Kręconym kolumnom oplecionym winoroślą, znanym z wcześniejszych wrocławskich epitafiów (m.in. Kaspara Starkera +1588, Krebitza, ok. 1614 i Schatztaga) towarzyszy ornament małżowinowy, bardziej stylistycznie zaawansowany niż w dziełach wymienionych. Oszczanowski (Legnica 2001) uważa autora snycerki za twórczego kontynuatora osiągnięć Geerta Hendrika.
Epitafium Gomolckego powstało zapewne bezpośrednio po śmierci Georga w 1620 roku. Data śmierci jego żony nie została w inskrypcji uzupełniona.
[Marek Pierzchała]"
}
,{
"label": "osoba przedstawiona",
"value": "Gomolcke, Georg (1571-1620) – mieszczanin wrocławski
Gomolcke, Martha z domu Schubert (?-1620) – mieszczka wrocławska"
}
,{
"label": "słowa kluczowe",
"value": "akt
alegoria
anioł
Bóg Ojciec (Chrześcijaństwo)
Chrystus Zmartwychwstały
Gomolcke, Georg (1571-1620) – mieszczanin wrocławski
Gomolcke, Martha z domu Schubert (?-1620) – mieszczka wrocławska
inskrypcja
Jezus Chrystus
Kolekcja tematyczna_Epitafia śląskie
kościół św. Barbary (Wrocław) (dawna lokalizacja)
malarstwo (sztuki plastyczne)
malarstwo religijne
malarstwo śląskie
motyw architektoniczny
muszla
Nadzieja (personifikacja)
ornament
ornament małżowinowo-chrząstkowy
prorok Ezechiel (Biblia)
Suche kości stają się ciałami (Wizja Wysuszonych Kości; Wizje Ezechiela; Księga Ezechiela)
szkielet / kościotrup
śmierć
Świątynia Salomona / Pierwsza Świątynia
tematyka biblijna
tematyka religijna
Wiara (personifikacja)
wiatr
winorośl (roślina)
wizja
Wizja Wysuszonych Kości, Ez 37, 1-10 (Wizje Ezechiela; Księga Ezechiela; prorocy; Stary Testament; Biblia)
wskrzeszenie
Zmartwychwstanie: duch tchnięty w ciała (Wizja wysuszonych kości; Wizje Ezechiela; Księga Ezechiela)"
}
,{
"label": "iconclass",
"value": " 11G (anioł)
11C (Bóg Ojciec)
73EE15 (Chrystus Zmartwychwstały)
11D (Jezus Chrystus)
11I62(EZEKIEL) (prorok Ezechiel)
71O9331 (Suche kości stają się ciałami)
71O933 (Wizja Wysuszonych Kości)
71O9332 (Zmartwychwstanie: duch tchnięty w ciała) "
}
],
"license": "DOMENA PUBLICZNA",
"logo": "https://muzeumcyfrowe.mnwr.pl/build/assets/logo-light-ed16c43c.svg",
"sequences": [
{
"@id": "https://muzeumcyfrowe.mnwr.pl/iiif/manifest/mnwr_viii-1092+a-c/sequence/0",
"@type": "sc:Sequence",
"label": "Sequence s0",
"viewingHint": "paged",
"canvases": [
{
"@id": "https://muzeumcyfrowe.mnwr.pl/iiif/manifest/mnwr_viii-1092+a-c/canvas/0193d6de-e229-7067-81f5-ab53303170b2",
"@type": "sc:Canvas",
"label": "1",
"thumbnail": {
"@id": "https://muzeumcyfrowe.mnwr.pl/uploads/files/676203cf623f9065714910.jpg",
"@type": "dctypes:Image",
"service": {
"@context": "http://iiif.io/api/image/2/context.json",
"@id": "https://muzeumcyfrowe.mnwr.pl/iiif/image/0193d6de-e229-7067-81f5-ab53303170b2",
"profile": "http://iiif.io/api/image/2/level0.json",
"protocol": "http://iiif.io/api/image",
"width": 979,
"height": 2000,
"sizes": []
}
},
"width": 979,
"height": 2000,
"images": [
{
"@id": "https://muzeumcyfrowe.mnwr.pl/uploads/files/676203cf623f9065714910.jpg/image/0193d6de-e229-7067-81f5-ab53303170b2",
"@type": "oa:Annotation",
"on": "https://muzeumcyfrowe.mnwr.pl/iiif/manifest/mnwr_viii-1092+a-c/canvas/0193d6de-e229-7067-81f5-ab53303170b2",
"resource": {
"@id": "https://muzeumcyfrowe.mnwr.pl/uploads/files/676203cf623f9065714910.jpg",
"@type": "dctypes:Image",
"format": "image/jpeg",
"height": 2000,
"width": 979,
"service": {
"@context": "http://iiif.io/api/image/2/context.json",
"@id": "https://muzeumcyfrowe.mnwr.pl/iiif/image/0193d6de-e229-7067-81f5-ab53303170b2",
"profile": "http://iiif.io/api/image/2/level1.json",
"protocol": "http://iiif.io/api/image",
"width": 979,
"height": 2000
}
}
}
],
"otherContent": [],
"within": ""
}, {
"@id": "https://muzeumcyfrowe.mnwr.pl/iiif/manifest/mnwr_viii-1092+a-c/canvas/0193d6de-e22b-7209-868d-2ab9d504a6df",
"@type": "sc:Canvas",
"label": "2",
"thumbnail": {
"@id": "https://muzeumcyfrowe.mnwr.pl/uploads/files/676203cf6291b731064408.jpg",
"@type": "dctypes:Image",
"service": {
"@context": "http://iiif.io/api/image/2/context.json",
"@id": "https://muzeumcyfrowe.mnwr.pl/iiif/image/0193d6de-e22b-7209-868d-2ab9d504a6df",
"profile": "http://iiif.io/api/image/2/level0.json",
"protocol": "http://iiif.io/api/image",
"width": 1096,
"height": 2000,
"sizes": []
}
},
"width": 1096,
"height": 2000,
"images": [
{
"@id": "https://muzeumcyfrowe.mnwr.pl/uploads/files/676203cf6291b731064408.jpg/image/0193d6de-e22b-7209-868d-2ab9d504a6df",
"@type": "oa:Annotation",
"on": "https://muzeumcyfrowe.mnwr.pl/iiif/manifest/mnwr_viii-1092+a-c/canvas/0193d6de-e22b-7209-868d-2ab9d504a6df",
"resource": {
"@id": "https://muzeumcyfrowe.mnwr.pl/uploads/files/676203cf6291b731064408.jpg",
"@type": "dctypes:Image",
"format": "image/jpeg",
"height": 2000,
"width": 1096,
"service": {
"@context": "http://iiif.io/api/image/2/context.json",
"@id": "https://muzeumcyfrowe.mnwr.pl/iiif/image/0193d6de-e22b-7209-868d-2ab9d504a6df",
"profile": "http://iiif.io/api/image/2/level1.json",
"protocol": "http://iiif.io/api/image",
"width": 1096,
"height": 2000
}
}
}
],
"otherContent": [],
"within": ""
}, {
"@id": "https://muzeumcyfrowe.mnwr.pl/iiif/manifest/mnwr_viii-1092+a-c/canvas/0193d6de-e22c-710c-84a7-abddac580ed5",
"@type": "sc:Canvas",
"label": "3",
"thumbnail": {
"@id": "https://muzeumcyfrowe.mnwr.pl/uploads/files/676203cf62e05241050604.jpg",
"@type": "dctypes:Image",
"service": {
"@context": "http://iiif.io/api/image/2/context.json",
"@id": "https://muzeumcyfrowe.mnwr.pl/iiif/image/0193d6de-e22c-710c-84a7-abddac580ed5",
"profile": "http://iiif.io/api/image/2/level0.json",
"protocol": "http://iiif.io/api/image",
"width": 1199,
"height": 2000,
"sizes": []
}
},
"width": 1199,
"height": 2000,
"images": [
{
"@id": "https://muzeumcyfrowe.mnwr.pl/uploads/files/676203cf62e05241050604.jpg/image/0193d6de-e22c-710c-84a7-abddac580ed5",
"@type": "oa:Annotation",
"on": "https://muzeumcyfrowe.mnwr.pl/iiif/manifest/mnwr_viii-1092+a-c/canvas/0193d6de-e22c-710c-84a7-abddac580ed5",
"resource": {
"@id": "https://muzeumcyfrowe.mnwr.pl/uploads/files/676203cf62e05241050604.jpg",
"@type": "dctypes:Image",
"format": "image/jpeg",
"height": 2000,
"width": 1199,
"service": {
"@context": "http://iiif.io/api/image/2/context.json",
"@id": "https://muzeumcyfrowe.mnwr.pl/iiif/image/0193d6de-e22c-710c-84a7-abddac580ed5",
"profile": "http://iiif.io/api/image/2/level1.json",
"protocol": "http://iiif.io/api/image",
"width": 1199,
"height": 2000
}
}
}
],
"otherContent": [],
"within": ""
}, {
"@id": "https://muzeumcyfrowe.mnwr.pl/iiif/manifest/mnwr_viii-1092+a-c/canvas/0193d6de-e22d-7131-b410-6d965694b196",
"@type": "sc:Canvas",
"label": "4",
"thumbnail": {
"@id": "https://muzeumcyfrowe.mnwr.pl/uploads/files/676203cf633dd763671216.jpg",
"@type": "dctypes:Image",
"service": {
"@context": "http://iiif.io/api/image/2/context.json",
"@id": "https://muzeumcyfrowe.mnwr.pl/iiif/image/0193d6de-e22d-7131-b410-6d965694b196",
"profile": "http://iiif.io/api/image/2/level0.json",
"protocol": "http://iiif.io/api/image",
"width": 1321,
"height": 2000,
"sizes": []
}
},
"width": 1321,
"height": 2000,
"images": [
{
"@id": "https://muzeumcyfrowe.mnwr.pl/uploads/files/676203cf633dd763671216.jpg/image/0193d6de-e22d-7131-b410-6d965694b196",
"@type": "oa:Annotation",
"on": "https://muzeumcyfrowe.mnwr.pl/iiif/manifest/mnwr_viii-1092+a-c/canvas/0193d6de-e22d-7131-b410-6d965694b196",
"resource": {
"@id": "https://muzeumcyfrowe.mnwr.pl/uploads/files/676203cf633dd763671216.jpg",
"@type": "dctypes:Image",
"format": "image/jpeg",
"height": 2000,
"width": 1321,
"service": {
"@context": "http://iiif.io/api/image/2/context.json",
"@id": "https://muzeumcyfrowe.mnwr.pl/iiif/image/0193d6de-e22d-7131-b410-6d965694b196",
"profile": "http://iiif.io/api/image/2/level1.json",
"protocol": "http://iiif.io/api/image",
"width": 1321,
"height": 2000
}
}
}
],
"otherContent": [],
"within": ""
}, {
"@id": "https://muzeumcyfrowe.mnwr.pl/iiif/manifest/mnwr_viii-1092+a-c/canvas/0193d6de-e22f-736b-8f63-db7d0b8afd5c",
"@type": "sc:Canvas",
"label": "5",
"thumbnail": {
"@id": "https://muzeumcyfrowe.mnwr.pl/uploads/files/676203cf638b6654670117.jpg",
"@type": "dctypes:Image",
"service": {
"@context": "http://iiif.io/api/image/2/context.json",
"@id": "https://muzeumcyfrowe.mnwr.pl/iiif/image/0193d6de-e22f-736b-8f63-db7d0b8afd5c",
"profile": "http://iiif.io/api/image/2/level0.json",
"protocol": "http://iiif.io/api/image",
"width": 2000,
"height": 768,
"sizes": []
}
},
"width": 2000,
"height": 768,
"images": [
{
"@id": "https://muzeumcyfrowe.mnwr.pl/uploads/files/676203cf638b6654670117.jpg/image/0193d6de-e22f-736b-8f63-db7d0b8afd5c",
"@type": "oa:Annotation",
"on": "https://muzeumcyfrowe.mnwr.pl/iiif/manifest/mnwr_viii-1092+a-c/canvas/0193d6de-e22f-736b-8f63-db7d0b8afd5c",
"resource": {
"@id": "https://muzeumcyfrowe.mnwr.pl/uploads/files/676203cf638b6654670117.jpg",
"@type": "dctypes:Image",
"format": "image/jpeg",
"height": 768,
"width": 2000,
"service": {
"@context": "http://iiif.io/api/image/2/context.json",
"@id": "https://muzeumcyfrowe.mnwr.pl/iiif/image/0193d6de-e22f-736b-8f63-db7d0b8afd5c",
"profile": "http://iiif.io/api/image/2/level1.json",
"protocol": "http://iiif.io/api/image",
"width": 2000,
"height": 768
}
}
}
],
"otherContent": [],
"within": ""
} ]
}
],
"structures": [],
"otherContent": [],
"within": "" }