Dwa projekty witraży do domu tajnego radcy handlowego Louisa Ravené w Berlinie

Dwa odrębne rysunki projektowe, naklejone na jeden arkusz kartonu. Rysunek z lewej strony przedstawia cesarza Friedricha (Fryderyka) I Barbarossę i dwóch śpiących rycerzy w jaskini Kyffhäuser. Rysunek z prawej strony ukazuje króla Dawida grającego na harfie wraz z muzykującymi i śpiewającymi postaciami w renesansowych strojach włoskich. Oba projekty witrażowe powstały do domu tajnego radcy handlowego Louisa Ravené w Berlinie(prawdopodobnie do jadalni).

1. Czarno-biały (szarość i sepia) projekt witraża w wydłużonym prostokącie, podzielonym na trzy pola. Sceny w dwóch górnych polach stanowią jedną kompozycję. Scena w centralnym polu ujęta jest w architektoniczną ramę: półkolistą arkadę, wspartą na romańskich kolumach, ozdobioną fryzem ze stylizowanym ornamentem romańskim. Na pierwszym planie, po obu stronach, na cokołach kolumn dwie postacie śpiących młodzieńców. Powyżej, przed łukiem arkady płonąca lampa, zawieszona na łańcuchach. Na drugim planie, pośrodku ukazany został tron, na którym siedzi brodata postać w koronie i płaszczu królewskim, z mieczem w prawej ręce (śpiący cesarz Fryderyk I Barbarossa). Przed cesarzem stół na masywnym trzonie z trzema półkolumnami. Po obu stronach tronu dekoracyjne pasy ornamentalne z wizerunkami orłów, w układzie pionowym. Kompozycja w górnym polu jest kontynuacją obramienia architektonicznego w polu środkowym. Stanowi zwieńczenie romańskiej arkady w formie uskrzydlonej postaci młodej kobiety, oplecionej banderolą z napisem: SAGE (personifikacja legendy). Postać ujęta jest dwiema dużymi wolutami z wici akantowej, o stylizowanych romańskich liściach. Poniżej wolut dwa lecące kruki.
Dekoracja w dwóch górnych polach odnosi się do niemieckiej legendy o zaklętym Fryderyku I Barbarossie, śpiącym wraz z sześcioma rycerzami w jaskini Kyffhauser w górach Turyngii. Cesarzowi Towarzyszą również kruki, które raz na jakiś czas przynoszą wieści z Niemiec.
W dolnym polu w ostrłukowej arkadzie, utworzonej z liści i łodyg ostu, umieszczony jest leżący, śpiący lew, powyżej niego w centrum kompozycji znajduje się tarcza herbowa z wyobrażeniem orła. Nad tarczą korona cesarska w aureoli oraz obok widoczna rękojeść miecza.

2. Czarno-biały projekt witraża w wydłużonym prostokącie, podzielonym na trzy pola. W środkowym, centralnym polu ukazany jest w arkadzie grający na harfie król Dawid, siedzący bokiem na ozdobnym taborecie. Odziany jest w wierzchnią szatę królewską z krótkimi rękawami z lamówkami oraz spodnią suknię z długimi rękawami. Za postacią tło z drobnymi rombami (gwiazdkami?). Całość ujęta z obu stron rozsuniętą, wzorzystą kotarą, zawieszoną na pręcie. W dolnym polu harfa z gwiazdą Dawida powyżej, flankowana przez dwa łabędzie z wygiętymi szyjami. Całość ujęta ornamentem w formie wolutowo zawiniętych wici kwietno-akantowych.
W górnym prostokątnym polu znajduje się arkadowy tympanon, osadzony na profilowanym gzymsie. W każdej arkadzie postać we włoskim, renesansowym stroju: pośrodku młodzieniec z pałeczką dyrygencką i rozwiniętym zwojem, po prawej dwie postacie śpiewających dziewcząt ze zwojami w rękach, po lewej młodzieniec grający na flecie i chłopczyk grający na bębenku.

W zbiorach Muzeum Narodowego we Wrocławiu (numer inwentarzowy MNWr VII-17437) znajduje się barwna wersja tej kompozycji (ukończona), różniąca się jedynie drobnymi detalami.
[Zuzanna Mikołajek]

osoba przedstawiona: Fryderyk I Barbarossa (1122-1190) – cesarz, król Niemiec

słowa kluczowe: arabeska (ornament)  |  bębenek (instrument muzyczny)  |  cesarz  |  Dawid (Biblia)  |  dyrygent (ikonografia)  |  flet (instrument muzyczny)  |  gra na instrumencie muzycznym (czynność)  |  herb  |  instrument muzyczny  |  jaskinia Kyffhäuser (Niemcy)  |  korona cesarska  |  legenda niemiecka  |  lew (zwierzę)  |  neorenesans  |  personifikacja  |  rycerz (ikonografia)  |  rysunek niemiecki  |  sen / spanie (czynność)  |  śpiew