DZIEŁO UTRACONE — Talerze w stylu imari

Czerwona, błękitna i złota kolorystyka jest charakterystyczna dla dekoracji porcelany japońskiej z miasta Arita na wyspie Kiusiu. Pochodzące stamtąd wyroby były eksportowane do Europy od 2. połowy XVII wieku z portowego miasta Imari, od którego też wzięła się nazwa stylu. Popularność, jaką cieszyły się dalekowschodnie wyroby ceramiczne w Europie, sprawiła, że zaczerpnięte stamtąd dekoracje zaczęto masowo naśladować na europejskim fajansie, w czym celował ośrodek w niderlandzkim Delft. Przykładem takiego wczesnego naśladownictwa jest prezentowany talerz. W charakterystycznej dla stylu imari kolorystyce lustro talerza ozdobiono medalionem ze stylizowanymi kwiatami, otoczonym ornamentem geometrycznym, kołnierz zaś obwiedziony został floralną dekoracją geometryczną.

Drugi z talerzy, sygnowany, jest ozdobiony ornamentem roślinnym oraz przedstawieniem kobiety w ogrodzie i tancerza z liśćmi. W katalogu wystawy, na której był prezentowany w 1941 roku (Erlesenes Kunstgut, 1941), uznano go za dzieło Adriaena Pynackera (Adriaan Pijnacker; zm. 1707). Pynackerowi przypisywano wyroby w stylu imari opatrzone sygnaturą PAK.

Niestety nie zachowały się zdjęcia znaku wytwórni na wrocławskim talerzu, ale mimo tego w świetle ostatnich badań można rozważać, czy nie należałoby wiązać talerza z wytwórnią De Grieksche A z czasu Pietera Adriaensz. Kocxa. Pynacker w latach 1689-1694 był właścicielem – wraz z żoną – wytwórni De Twee Scheepjes (Dwa małe statki).

Pierwszy z talerzy znajdował się w zbiorach Muzeum Zamkowego, a prezentowaną fotografię wykonano w latach 40. XX wieku w atelier Paula Poklekowskiego we Wrocławiu. Drugie naczynie było jednym z trzech talerzy z ok. 1680 roku z wytwórni Pynackera nabytych do zbiorów Schlesischen Museums für Kunstgewerbe und Altertümer w 1941 roku (nr inw. 114:41–116:41). Było eksponowane na wystawie "Erlesenes Kunstgut aus fünf Jahrhunderten", prezentowanej w Schlesischen Museums für Kunstgewerbe und Altertümer od grudnia 1941 do kwietnia 1942 roku. Oba talerze zostały prawdopodobnie zabezpieczone w 1943 roku wraz innymi barokowymi i rokokowymi wyrobami ceramicznymi w Henrykowie.
[Robert Heś]

słowa kluczowe: ceramika  |  dekoracja geometryczna  |  dekoracja kwiatowa  |  fajanse z Delft  |  imari (dekoracja)  |  kobieta  |  kwiat  |  ogród  |  ornament roślinny  |  Poklekowski, Paul (1890-1985) – fotograf  |  ptak  |  Pynacker, Adriaen (Adriaan Pijnacker; ? – 1707) – właściciel wytwórni fajansu  |  rzemiosło artystyczne (dziedzina działalności)  |  sztuka holenderska  |  tancerz / tancerka (ikonografia)