Fotel

Fotel z owalnym wyściełanym siedziskiem i trapezoidalnym wyściełanym oparciem, wsparty na czterech nogach.

Dwie przednie nogi fotela kabriolowo wygięte, zakończone stopami w kształcie kopyt, dekorowane na kolanach rzeźbionymi liśćmi akantu. Nogi tylne foteli szablaste. Siedzisko w kształcie zbliżonym do owalu, obejmowane u dołu przez wąskie faliste oskrzynienie, powtarzające jego kształt. Oskrzynie przednia i boczne zdobione rzeźbionymi motywami wolutowymi, roślinnymi i wstęgami. Siedzisko fotela obite gobelinem zdobionym motywem drapowanej tkaniny i bukietów kwiatów. Oparcie z małym prześwitem, w kształcie zbliżonym do trapezu, o zaokrąglonych górnych narożnikach, ujęte wąską falistą ramą. Ramiak górny falisty, dekorowany na skrajach rzeźbionymi liśćmi akantu, a w zwieńczeniu kwiatami i liśćmi akantu. Oparcie pokryte gobelinem przedstawiającym ujętą zwisami draperii i kwiatów postać idącej kobiety z koszykiem i tobołkiem na tle pejzażu z domami. Poręcze fotela drewniane, lekko spływające w dół, z wyściełanymi podłokietnikami, zakończone od frontu wydatnymi, wolutowymi nosami, wspartymi na wolutowo wygiętych podpórkach.

Fotel w stylu neorokokowym, naśladujący kształt i dekoracje mebli z XVIII wieku, wytwarzanych w czasach Ludwika XV. Elementy drewniane fotela są masywne i nadają mu ciężkości. Wysokie i szerokie oparcia są zbliżone do modnego w epoce rokoka modelu zwanego a la reine. Fotel złocony, zdobiony wydatnymi rzeźbieniami pozostaje jeszcze w duchu poprzedniego stylu – baroku.

Bardzo interesującą dekoracją fotela są gobelinowe obicia, które powstały prawdopodobnie we francuskiej manufakturze w Beauvais. Wytwórnia ta, założona w 1664 roku, specjalizowała się w wielkoformatowych tapiseriach o wzorach przejętych z Królewskiej Manufaktury Gobelinów w Paryżu. Wykonywała także, od lat dwudziestych XVIII wieku, obicia na fotele i kanapy. Szczególnie znane są jej serie tapiserii ilustrujące bajki wybitnego przedstawiciela klasycyzmu francuskiego – Jeana de La Fontaine’a (1621-1695). Tkano je według projektów malarza i rysownika Jeana-Baptiste’a Oudry’ego (1686-1755).

Manufaktura w Beauvais wykonywała obicia meblowe nieprzerwanie niemal do końca XIX wieku (zobacz: J. Chruszczyńska, E. Orlińska-Mianowska, Tkaniny dekoracyjne. Przewodnik dla kolekcjonerów, Warszawa 2009, s. 159). Opisywany fotel przypuszczalnie mógł powstać we Francji, gdzie w XIX wieku gobelinowe pokrycia były bardzo modne (wytwarzano je głównie w ośrodku paryskim). Bardziej jednak prawdopodobne jest – ze względu na masywność stolarki – że fotel wykonano w Niemczech z użyciem zamówionych i sprowadzonych z Francji gobelinów. Za tą tezą przemawia także typ wiązań sprężyn tapicerskich w układzie niemieckim (a nie francuskim).

Fotel stanowił wraz z innym fotem (MNWr IV411), krzesłami (MNWr IV-412, MNWr IV-413) i kanapą (MNWr IV-409) część kompletu mebli przeznaczonego do salonu.
[Małgorzata Korżel-Kraśna]

słowa kluczowe: akant (motyw dekoracyjny)  |  chłopka / włościanka  |  dekoracja kwiatowa  |  dekoracja roślinna  |  girlanda / feston (motyw dekoracyjny)  |  kotara / zasłona  |  meblarstwo (dziedzina działalności)  |  neorokoko  |  pejzaż / krajobraz  |  sztuka francuska  |  sztuka niemiecka  |  woluta  |  wstęga