Koronacja św. Katarzyny

Grafika zakupiona w 2023 roku do Działu Grafiki i Rysunku Galerii Sztuki Europejskiej XVI-XIX w. MNWr jest niezwykle rzadka. Przez ponad trzydzieści lat pojawiła się tylko raz na rynku antykwarycznym, w 2005 roku. Jej autor, Peter de Jode II, uchodzi za jednego z najlepszych rytowników, choć nierównych, związanych z tzw. szkołą graficzną Petera Paula Rubensa.

Dzieło ukazuje scenę koronacji św. Katarzyny przez Dzieciątko Jezus, podtrzymywane przez Najświętszą Marię Pannę. Po lewej przedstawiona została św. Małgorzata Antiocheńska, trzymająca na powrozie smoka. Naprzeciwko zaś św. Apolonia, która w lewej dłoni podtrzymuje kleszcze – atrybut odnoszący się do jej męczeńskiej śmierci. Scenę dopełniają wizerunki uskrzydlonych putt, tak charakterystycznych dla twórczości genialnego Flamanda. Rycina stanowi graficzną reprodukcję obrazu Rubensa, wykonanego w 1633 roku dla kościoła Augustianów w Malines (Mechelen). Kompozycja uważana jest za jedną z najlepszych realizacji graficznego warsztatu, związanego z malarskim atelier antwerpskiego mistrza. Rubens bardzo ściśle nadzorował prace zatrudnianych rytowników. Własnoręcznie opracowywał dla nich szkice przygotowawcze, z czasem także barwne, w technice olejnej bądź wykonane en grisaille. Samodzielnie wprowadzał korekty do odbitek próbnych, przypuszczalnie nanosił też kompozycje bezpośrednio na zagruntowany klocek drzeworytniczy. Wirtuozersko prowadzony rysunek szat przedstawionych niewiast i pełen delikatności sposób opracowania głów świętych pozwala nam przypuszczać, że ślad ręki mistrza odcisnął się również na omawianym miedziorycie Petera de Jode II.
[Aurelia Zduńczyk]

słowa kluczowe: grafika holenderska  |  grafika reprodukcyjna  |  koronacja (wydarzenie historyczne)  |  Matka Boska / Maria z Dzieciątkiem / Madonna (Maria / Najświętsza Maria Panna)  |  scena religijna  |  św. Apolonia  |  św. Katarzyna Aleksandryjska  |  św. Małgorzata