Pająk krystaliczny

Przestrzenna konstrukcja, zawieszana na belce stropowej lub pod sufitem, składająca się z połączonych ze sobą kilkunastu brył - ostrosłupów, wykonana z patyczków, owiniętych różową strzępiastą bibułą. Głównym elementem konstrukcji są dwa duże, przestrzenne ostrosłupy połączone ze sobą kwadratowymi podstawami. Na końcach wierzchołków (rogach) tej bryły zawieszone są zminiaturyzowane formy ostrosłupów, całość uzupełniona bibułowymi kwiatami na tle zielonych listków.

Historycznie, najstarszą formą pajaków był pająk kulisty, którego zasadniczym elementem konstrukcji był np. duży, okrągły ziemniak lub rzepa, w które wtykano jednakowej długości żytnie słomki z umieszczonymi na ich końcach kwiatkami lub gwiazdkami z kolorowej, gładkiej bibułki, tworzącymi wielobarwną kulę. Inną odmianą był pająk tarczowy, utworzony z różnej wielkości słomianych tarcz umieszczonych jedna nad drugą. Tarcze dodatkowo ozdabiane były kolorowymi wisiorkami z bibułki i słomy. W początkach XX w. pojawiły się także pająki tzw. krystaliczne, złożone z różnej wielkości ostrosłupów wykonanych ze słomy, połączonych podstawami. Dodatkową ozdobą były wystrzępione bibułki umieszczane w narożnikach. Potem pojawiły się tzw. pająki żyrandolowe. Ich konstrukcja opierała się na jednym lub dwóch kręgach z drewna lub drutu, do których przyczepiano zbiegające się u sufitu nici z nawleczonymi na nie koralikami, kolorowym papierem, szmatkami i fasolą. Jeszcze inną odmianą był pająk promienisty, wykonany z pasów kolorowej karbowanej bibuły, rozpiętych pod sufitem i zbiegających się w jednym punkcie, zakończonym dużym kolorowym kwiatem.
[Dorota Jasnowska, Agnieszka Szepetiuk-Barańska]

słowa kluczowe: Boże Narodzenie  |  kwiat  |  obrzędowość doroczna (obrzędowość)  |  plastyka obrzędowa (dziedzina działalności)  |  Wielkanoc