Parawan

Parawan z trzema skrzydłami w kształcie pro stokątów, wspartymi na sześciu niskich konsolowych nóżkach.

Drewniane ramy skrzydeł parawanu wąskie, o zaokrąglonych krawędziach, tej samej wielkości. Od frontu skrzydła wypełnione malowanymi scenami przedstawiającymi (od lewej): (1) parę lecących orłów na tle gałęzi i nieba; (2) pawia siedzącego na metalowym płocie, a w głębi pejzaż; (3) stojące w płytkiej wodzie w zaroślach dwa żurawie, u góry widoczne różowe niebo zabarwione wschodzącym lub zachodzącym słońcem. Od strony wewnętrznej skrzydła parawanu obite tkaniną rypsową.

Na parawanie zachowany fragment nalepki papierowej z liczbą: 72 lub 42. Na środkowym skrzydle parawanu podpis malarza Ottona Ubbelohdego.

Autorem secesyjnego parawanu jest niemiecki malarz Otto Ubbelohde. Ekran charakteryzuje się secesyjnym układem kompozycji poszczególnych malowanych na tkaninowym podłożu scen przedstawiających różne gatunki ptaków na tle falistych i skręconych gałęzi, wici roślinnej i liści. Sceny te niezwykle realistycznie oddają szczegóły anatomiczne zwierząt i roślin, a ich barwność kontrastuje z prostymi hebanizowanymi ramami skrzydeł parawanu.

Otto Ubbelohde zajmował się głównie ilustratorstwem i projektowaniem grafik użytkowych. Przed 1900 rokiem tworzył także z dużym zaangażowaniem przedmioty do wyposażenia wnętrz. W 1896 roku został zatrudniony jako projektant gobelinów do szkoły tkackiej (Scherrebeker Kunstgewerbeschule) w Scherrebeku (północny Szlezwik). Współpracował tam z artystami takimi jak: Otto Eckmann (1865-1902), Hans Christiansen (1866-1945), Walter Leistikow (1865-1908), Henry van de Velde (1863-1957) i Heinrich Vogeler (1872-1942). Wszystkich artystów przyciągnął do Scherrebeku założyciel szkoły, dyrektor Muzeum Rzemiosła w Hamburgu Justus Brinckmann, któremu przyświecał cel odtworzenia tradycyjnych technik północnoniemieckiego tkactwa ręcznego w nowoczesnej secesyjnej odsłonie. Już rok później zorganizował on w Hamburgu wystawę prac szkolnych. W 1903 roku szkołę rozwiązano, ale dzięki swojej działalności przyczyniła się znacznie do odrodzenia tkaniny jako elementu wystroju ówczesnych wnętrz. Gobeliny oraz inne tkaniny, głównie malowane (często przez cenionych artystów), w czasie secesji stały się ważną dekoracją pomieszczeń, nawet gdy służyły tylko jako obicia mebli lub parawanów.

W innych pracach Ubbelohdego można wskazać wiele podobieństw do scen ukazanych w opisywanym parawanie ze zbiorów Muzeum Narodowego we Wrocławiu. Podobne do pierwszej sceny z orłami przedstawienie znajduje się na sygnowanym przez artystę gobelinie Kopciuszek z około 1900 roku (był on oferowany przez dom aukcyjny Quittenbaum; aukcja nr 141, z dnia 21 listopada 2018, poz. 579). Wręcz identyczna, ale w lustrzanym odbiciu, jak druga scena (z pawiem) jest kompozycja gobelinu sygnowanego przez Szkołę Scherrebek, a znajdującego się w zbiorach Muzeum we Flensburgu. Natomiast podobny motyw brodzących w wodzie ptaków (w tym wypadku – flamingów) pojawia się w pracy Alfreda Mohrbuttera (1867-1916), współpracującego ze szkołą tkacką w Scherrebeku. Praca znajduje się w zbiorach Landesmuseum w Moguncji.

Opisywany parawan został zakupiony do zbiorów dawnego Śląskiego Muzeum Rzemiosła Artystycznego i Starożytności w 1900 roku.
Literatura: "Schlesien Vorzeit in Bild und Schrift. N.F." 1900, Bd. 1, s. 179.
[Małgorzata Korżel-Kraśna]

słowa kluczowe: malarstwo (sztuki plastyczne)  |  malarstwo niemieckie  |  meblarstwo (dziedzina działalności)  |  orzeł (ptak)  |  paw (ptak)  |  pejzaż / krajobraz  |  secesja  |  sztuka niemiecka  |  Śląskie Muzeum Rzemiosła Artystycznego i Starożytności (Wrocław) / Schlesisches Museum für Kunstgewerbe und Altertümer (Breslau)  |  wschód słońca  |  zachód słońca  |  żuraw (ptak)