Pieta

Prezentowana w jednej w pierwszych sal galerii sztuki średniowiecznej drewniana Pieta, wiązana jest z kościołem pod wezwaniem świętej Doroty we Wrocławiu. To niezwykłe dzieło, datowane na lata 80. XIV wieku, odkryte zostało dopiero w 1935 roku podczas remontu wspomnianej świątyni. Ze względu na brak wystarczających źródeł niewiele jednak można powiedzieć o jej pierwotnym usytuowaniu i funkcji.

Wiek XIV to okres rozkwitu sztuki mistycznej, będącej odpowiedzią na nową, uczuciową religijność. Powstające pod jej wpływem dzieła, nierzadko wyrażające się w drastycznych, podkreślających mękę i cierpienie wyobrażeniach, wpływać miały na emocje wiernego pozwalając mu głębiej przeżywać i żarliwiej rozpamiętywać kolejne sceny z Pasji Chrystusa. Na Śląsku zrodził on wiele wyjątkowych dzieł, m.in. krucyfiks z kościoła pod wezwaniem Bożego Ciała we Wrocławiu czy Pietę z kościoła cystersów w Lubiążu.

W przypadku wrocławskiej Piety uwagę przykuwa przede wszystkim ciało Zbawiciela noszące wyraźne, drastyczne ślady męki. W ranach tych wierni dostrzec mogli jednak więcej niż tylko ślady cierpienia. Wypływająca krew, fizyczny dowód wypełnienia dzieła Zbawienia, tworzy przy każdej z ran trzy duże krople, co odczytane może zostać jako symboliczny znak Trójcy Świętej. W ten sposób w martwym ciele Chrystusa zaznaczono również Jego boską naturę. Dodatkowo, spływająca z przebitego boku oraz dłoni i stóp krew uformowana została w kształt mogący przywodzić na myśl winne grona – symbol Męki Pańskiej.

Wrocławska grupa rzeźbiarska wiązana z kościołem pod wezwaniem świętej Doroty, mimo iż bez wątpienia nosi wyraźne cechy nurtu mistycznego, posiada już również pewne elementy przynależne tzw. stylowi pięknemu. Jego zapowiedź możemy zauważyć między innymi w geście Marii, która składa swą lewą dłoń na piersi, czy też w formie okrywającego jej głowę maforium. Te pojedyncze elementy, wraz z niezwykle emocjonalnym, sugestywnym charakterem całości przedstawienia, czyni wrocławską grupę wyjątkowo interesującym przykładem dzieła okresu przejściowego.
[Agata Stasińska]

słowa kluczowe: gotyk  |  Jezus Chrystus  |  kościół św. Doroty (Wrocław) (dawna lokalizacja)  |  Maria / Najświętsza Maria Panna  |  Pieta (Opłakiwanie; Sceny od zdjęcia z Krzyża do złożenia do grobu; Pasja Chrystusa; Nowy Testament)  |  rzeźba religijna (rzeźba)