Portret dziewczyny jako Diany

Frans, brat architekta Cornelisa Florisa de Vriendt, twórcy ratusza w Antwerpii, uczeń Lamberta Lombarda, około 1540 roku został mistrzem gildii malarzy w Antwerpii, a następnie wyjechał na sześć lat do Włoch. Tam studiował m.in. Sąd Ostateczny Michała Anioła i interesował się twórczością Daniele da Volterry, któremu papież zlecił zakrycie golizny postaci z fresku w Sykstynie. W Rzymie wykonał Floris liczne szkice zabytków antycznych, które wykorzystywali jego uczniowie, w tym Martin de Vos i Franckenowie. Po powrocie otworzył dużą pracownię, a brat zaprojektował mu okazałą rezydencję. Obok malarstwa religijnego tworzył awangardowe, jak na swój czas, portrety. Nazywany Rafaelem flamandzkim, wzorował się także na Vasarim i Pontormie oraz sławiony był przez Karela van Mandera. Współczesny Brueglowi, reprezentował skrajnie różną formację artystyczną. Ceniony był przez współczesnych za modne wówczas naśladowanie Włochów (zw. italianizmem). Obecnie zainteresowanie wzbudzają głownie jego studia głów i portrety, których zaletą jest prostota pozbawiona nalotów włoskiej konwencji: uchwycona w nich prawda, silne pociągnięcia pędzla, aksamitny koloryt – jak na prezentowanym wizerunku dziewczyny z księżycem we włosach – atrybutem antycznej bogini. Diana należy do grupy licznych (ok. 20) studiów portretowych typu tronie, które wyszły z warsztatu Florisa. Z bliska kadrowana, malowana szeroką gamą brązów, zestawionych z jasną karnacją twarzy o szarych i niebieskawych cieniach, mimo przetarcia laserunków, może być uznana za własnoręczne dzieło Florisa o typowych dlań cechach kształtowania fizjonomii. Ta sama modelka pozowała malarzowi do czterech innych studiów portretowych, w tym przedstawienia starszej córki Lota z obrazu przechowywanego w Ermitażu (1552).
[Beata Lejman]

słowa kluczowe: Artemida / Diana (mitol.)  |  biżuteria (akcesorium ubioru)  |  kobieta  |  malarstwo (sztuki plastyczne)  |  malarstwo flamandzkie  |  malarstwo niderlandzkie  |  perła  |  portret kobiecy  |  półksiężyc  |  tematyka mitologiczna