Religijne tatuaże wykonane w Jerozolimie na rękach pielgrzyma Ratgera Stubbe oraz Stół chlebów pokładnych

Grafika powstała jako ilustracja do księgi "Die alten Jüdischen Heiligthümer, Gottesdienste und Gewohnheiten", napisanej przez Johanna Lunda (wydanej po raz pierwszy w 1695/1696 roku, a kolejne liczne wydania m.in. w latach 1704 i 1738. Dzieło poświęcone starym żydowskim obyczajom religijnym podzielone zostało na pięć ksiąg. Grafika stanowi ilustarcję umieszczoną przy stronie 732, jako zakończenie księgi trzeciej. Miedzioryt nie jest sygnowany, ale większość grafik w tej publikacji opracował niemiecki artysta Johann Wilhelm Michaelis, stąd można przypuszczać, że prawdopodobnie jest on również autorem omawianego sztychu. Matryca grafiki powstała najprawdopodobniej już ok. 1695 roku na potrzeby pierwszego wydania publikacji, ale sama odbitka mogła zostać wykonana przy okazji późniejszych wydań (odbitka prawdopodobnie między 1696 a 1738).

W górnej partii miedziorytu zostały ukazane religijne tatuaże na rękach protestanckiego pielgrzyma Ratgera Stubbego z Hamburga, wykonane w 1669 roku w Jerozolimie. Na lewej ręce wytatuowano plakietkę z datą pielgrzymki do Jerozolimy (1669) i dwa herby: Jerozolimy (krzyż i cztery mniejsze) oraz Betlejem (gwiazda i trzy korony). Natomiast na prawej ręce widoczne są kolejno od dołu do góry: Ukrzyżowanie Chrystusa, plakietka symbolizująca Kamień Namaszczenia Chrystusa (leżący obecnie w Bazylice Grobu Świętego), Grób Chrystusa, Zmartwychwstanie oraz Wniebowstąpienie. Przy obu rękach zamieszczona jest legenda w języku niemieckim. Zwyczaj tatuowania pielgrzymów w Jerozolimie znany jest od czasu wypraw krzyżowych (1095). Najbardziej znane studio tatuaży chrześcijańskich prowadzone jest przez rodzinę Razzouk już od ponad 700 lat (od ok. 1300 roku po dziś dzień). Do wykonywania tatuaży używane są od wieków drewniane stempelki z motywami chrześcijańskimi. Na temat dawnych tatuaży chrześcijańskich powstało wiele artykułów naukowych, a grafika z tatuażami Stubbego jest w nich zawsze przywoływana.

Górna partia miedziorytu z wytatuowanymi rękami pielgrzyma została wykonana na podstawie wcześniejszego miedziorytu z 1676 r. autorstwa grafika Hansa Martina Wintersteina, działającego w północnych Niemczech w latach 1652-1698.

W dolnej partii miedziorytu został przedstawiony Stół chlebów pokładnych, który był ustawiony w Miejscu Świętym Namiotu Spotkania, a potem w świątyni Izraelitów. W każdy szabat na stole układano 12 chlebów pokładnych (dużych placków z mąki przaśnej), ofiarowanych jako symbol wdzięczności Izraela dla Jahwe za chleb powszedni.
[Zuzanna Mikołajek]

słowa kluczowe: Bazylika Grobu Świętego w Jerozolimie  |  Betlejem (herb miasta)  |  grafika niemiecka  |  Jerozolima (herb miasta)  |  kultura żydowska  |  ręka (część ciała)  |  stół chlebów pokładnych  |  Stubbe, Ratger (fl. ca 1669) – pielgrzym  |  sztuka niemiecka  |  Ślady stóp Chrystusa na Górze Oliwnej po Wniebowstąieniu (Chrystus i apostołówie na Górze Oliwnej; Sceny od Zmartwychwstania do Zesłania Ducha Św.; Nowy Testament)  |  tatuaż  |  tematyka religijna  |  Ukrzyżowanie Chrystusa, sceny poprzedzające śmierć Chrystusa (Pasja Chrystusa; Nowy Testament)  |  Wniebowstąpienie (Chrystus i apostołowie na Górze Oliwnej; Sceny od Zmartwychwstania do Zesłania Ducha Św.; Nowy Testament)  |  Zmartwychwstanie (Sceny od Zmartwychwstania do Zesłania Ducha Św.; Nowy Testament)