Szafka wisząca

Szafka o konstrukcji wieńcowej, jednodrzwiowa, u dołu z dwiema konsolkami i półką, zwieńczona szczytem prostym.

U dołu szafka obwiedziona profilowanymi listwami, poniżej których po bokach dwa konsolowe wsporniki w kształcie uproszczonych wolut, połączone ze ścianką tylną i z wąską półką. Ścianka tylna nad półką dekorowana intarsjowanym motywem groteski. Front szafki ujęty dwiema półkolumnami zakończonymi profilowanymi głowicami, wypełniony prostokątnymi drzwiczkami dekorowanymi oprofilowaną płyciną. Płycina zdobiona aediculą z motywem intarsjowanej, stylizowanej wici roślinnej. Szafka zwieńczona prostym profilowanym gzymsem, z fryzem dekorowanym apliką z wycinanym motywem wici roślinnej w układzie symetrycznym oraz kroksztynami. Boki szafki gładkie, bez dekoracji. Wnętrze zaopatrzone w półkę.

Na plecach mebla zachowany napis zieloną farbą: 47.

Neorenesansową szafkę dekorują charakterystyczne dla tego stylu zdobienia: intarsjowane motywy roślinne, apliki wycinane z cienkich desek, kolumny, aedicule i kroksztyny. Jest utrzymana niemal w całości w jasnej kolorystyce – jedynie centralna płycina na drzwiczkach obwiedziona jest ciemnym profilem. Tego typu zdobnictwo było charakterystyczne dla renesansowego meblarstwa południowych Niemiec (zob. F. Windisch-Graetz, Möbel Europas. Renaissance und Manierismus vom 15. Jahrhundert bis in die erste Halfte des 17. Jahrhunderts, München 1983, s. 81, 353).

W drugiej połowie XIX wieku, szczególnie od około 1870 roku, w Niemczech modny stał się styl neorenesansowy (zwany Gründerzeit). Produkowano wówczas sprzęty używane w epoce odrodzenia oraz później powstałe typy mebli dekorowane motywami renesansowymi. Bardzo zbliżone do opisywanego mebla kompozycją i dekoracją szafki zostały opublikowane m.in. w: R. Haaff, Magnificent 19th Century Furniture. Historicism in Germany and Central Europe, Atglen 2014, s. 197, poz. 907; R. Haaff, Neorenesansowe meble epoki kajzerowskich Niemiec 1871–1914. Katalog antyków, przeł. J. Łoziński, Poznań 2005, s. 202, poz. 528.

Szafka przypuszczalnie pełniła funkcję apteczki. Tego typu małe szafki ścienne znane były od baroku i wówczas używano ich również do przechowywania egzotycznych przypraw, leczniczych nalewek i słodyczy. W drugiej połowie XIX i na początku XX wieku takie ścienne apteczki ponownie stały się modnym elementem wyposażenia.
[Małgorzata Korżel-Kraśna]

słowa kluczowe: aedicula (część budowli)  |  groteska (ornament)  |  meblarstwo (dziedzina działalności)  |  neorenesans  |  sztuka niemiecka  |  sztuka śląska  |  wić roślinna (ornament)