Szopka bożonarodzeniowa typu krakowskiego

Szopka typu krakowskiego, oświetlona, mechaniczna, wielowieżowa (pięć wież - trzy większe, dwie mniejsze). Na 1/2 wysokości szopki w wysunietej wnęce, zgodnie z regułami szopkarskiej sztuki, znajduje się Święta Rodzina. Matka Boska kołysze Dzieciątko umieszczone w kołysce, pod spodem wnęki ruchomy Lajkonik. Po prawej i lewej stronie szopki widoczne są dwie kopuły nawiązujące do Kaplicy Zygmuntowskiej na Wawelu. Szkielet konstrukcji wykonany z drewna, sklejki, tektury. Obiekt w całości wyklejony barwnym staniolem, folią aluminiową, papierkami po cukierkach lub artykułach spożywczych (tzw. "złotkami").

Na Dolnym Śląsku obok szopek kukiełkowych można spotkać także szopki nawiązujące do znanych na całym świecie, szopek krakowskich, które pojawiły się w XIX wieku. Za ich prekursorów uważa się Michała i Leona Ezenekierów - murarzy i kaflarzy z podkrakowskiej wsi Krowodrza (obecnie dzielnicy Krakowa) autorów pierwszej szopki wyraźnie inspirującej się architekturą zabytkową tego miasta. Szopki krakowskie nawiązują zawsze do monumentalnych, głównie gotyckich, ale także barokowych budowli starego Krakowa (katedry na Wawelu, kościoła Mariackiego, krakowskich murów obronnych). Przyciągają uwagę misternie wykonanymi detalami, filigranowymi ozdobami, wieżyczkami, kolumnami, gzymsami, miniaturowymi kratami, a nawet imitacjami witraży.

Od roku 1937 istnieje tradycja krakowskiego konkursu na najpiękniejszą szopkę. Każdego roku na początku grudnia, u stóp pomnika Adama Mickiewicza w rynku podziwiać można bajecznie kolorowe szopki, wykonane przez artystów – amatorów.

Dolnośląskie szopki typu krakowskiego to także smukłe, wielopoziomowe budynki przedstawiające znane wrocławskie obiekty, takie jak ratusz czy katedra. Wszystkie skonstruowane są z lekkich, nietrwałych materiałów. Szkielet budynku wykonany jest z drewna lub sklejki, a całość oklejona kolorową folią aluminiową (staniolem), pasmanterią i cekinami. Detale architektoniczne i ornamenty to najczęściej wałeczki staniolu o różnych barwach. Szopki mają parzystą lub nieparzystą liczbę wież i dwie lub trzy kondygnacje. W środku umiejscowiona jest wnęka, w której przedstawiona jest scena Bożego Narodzenia.
[Dorota Jasnowska]

słowa kluczowe: Boże Narodzenie  |  budynek / budowla (archit.)  |  Dzieciątko Jezus  |  Jezus Chrystus  |  Kaplica Zygmuntowska (Katedra na Wawelu; Kraków)  |  kościół (archit.)  |  Kraków (woj. małopolskie)  |  lajkonik  |  Maria / Najświętsza Maria Panna  |  obrzędowość doroczna (obrzędowość)  |  obrzędy / zwyczaje  |  św. Józef  |  Święta Rodzina (Narodzenie i młodość Jezusa; Nowy Testament)  |  święty / święta  |  tematyka religijna  |  zamek (archit.)