Zamek Homole na Wzgórzach Lewińskich

Na stożkowatym wzniesieniu Gomoły (633 m n.p.m.) w paśmie Wzgórz Lewińskich wznoszą się ruiny zamku, który po okresie swojej świetności już w wieku XVIII stanowił malowniczą ruinę. W miejscu wzmiankowanej w XI wieku granicznej strażnicy wzniesiono w wieku XIII i na początku XIV zamek z centralnie posadowioną, cylindryczną wieżą. Miał on niezwykłą historię. Był stolicą niedużego państewka w królestwie czeskim (do 1477), stolicą niezależnego państwa homalskiego w obrębie hrabstwa kłodzkiego (do 1534), zdobyli go husyci (1428). Był własnością wielu rodów, m.in. Kauffungów, których potomkowie stali się rycerzami rabusiami. W 1534 roku został zdobyty przez wojska cesarskie, właściciela zaś stracono.

Jego atrakcyjna historia, ubarwiona licznymi legendami, i położenie nieopodal modnego kurortu, jakim były wówczas Duszniki, spowodowały wzrost zainteresowania zamkiem. Stał się on celem wycieczek krajoznawczych, miejscem oddziałującym na wyobraźnię. Dla użytku kuracjuszy zbudowano (1788-1799) aleję wiodącą do ruin zamku, a także altanę, ławeczki i nieodzowną pustelnię. Z Dusznik kursowały tu furki, wiozące zwiedzających. Z tego też okresu pochodzi najwięcej przedstawień ikonograficznych zamku, tworzonych głównie w odpowiedzi na zapotrzebowanie kuracjuszy i jako ilustracja przewodników. Zamek jednak nadal niszczał, tak że w początkach XIX wieku stały już niewielkie resztki tej tak sławnej, strzegącej niegdyś traktu handlowego Śląsk – Czechy twierdzy.
[Ewa Halawa]

słowa kluczowe: grafika niemiecka  |  ruina (archit.)  |  sztuka niemiecka  |  widoki Śląska  |  Wzgórza Lewińskie (Sudety; góry)  |  zamek Homole (Duszniki-Zdrój)