Zmartwychwstanie w epitafium Matthiasa Auctusa

Epitafium zachowało się wraz z drewnianym architektonicznym obramieniem o smukłych proporcjach, z pilastrami i niemal półkolistym tympanonem. Cytat ewangeliczny umieszczono w polu zwieńczenia, sentencję odnoszącą się do osoby zmarłego – we fryzie części cokołowej.

Malowana tablica ze Zmartwychwstaniem prezentuje górski pejzaż zdominowany pośrodku skalistą górą z jaskinią grobu. Stanowi ona tło dla głównego przedstawienia z unoszącym się w powietrzu Chrystusem i z żołnierzami straży jako świadkami cudu. W lewe przezrocze krajobrazu wpisano trzy dodatkowe sceny z Ewangelii: Maria Magdalena wracająca od pustego grobu, Noli me tangere – Maria Magdalena spotykająca zmartwychwstałego Chrystusa jako ogrodnika oraz Trzy Marie idące namaścić pochowane ciało.

Na pierwszym planie po bokach klęcząca para małżonków: Mathias Auctus (zmarły 1543) – pierwszy wrocławski medyk miejski i jego żona z domu Kindler, z rodziny wrocławskich lekarzy i aptekarzy. Przy obojgu ich herby. Niewielki, lecz znakomity portret Auctusa ma odpowiednik w wersji kredkowej wśród portretów innych wrocławian z lat 1535-1550 w albumie ze zbiorów Biblioteki Uniwersyteckiej we Wrocławiu (Oddział Rękopisów, sygnatura IVF23m – zob. Moda na Cranacha, Wrocław 2017, poz. 30).

Na cranachowskie inspiracje wskazuje m.in. kamienisty teren pierwszego planu oraz gloria z chmur, z której wychylają się anielskie główki – charakterystyczny motyw religijnych obrazów Cranacha z ok. 1520. Dyskusja wokół autorstwa malowidła sprowadza się do interpretacji znaczenia różnic i podobieństw w głównej grupie bliskich sobie jakościowo obrazów z epitafiów wrocławskich, poczynając od epitafium Jenckwitza-Posadowskiego (+1537) po epitafia Niclasa Uthmanna (+1547) i Johanna Hessa (+1547), aż do nieco późniejszego epitafium Niclasa Burghausa (+1552). We wszystkich z nich obecny jest jako dominujący składnik południowoniemiecki z obecnością południowoniderlandzkiej wrażliwości na efekty powietrzne.

U dołu obrazu herby: Auctus von Nieskorov, Kindler
[Marek Pierchała]

osoba przedstawiona: Przybyło, Maciej, zwany Matthias Auctus (ok. 1500-1543) – lekarz, prawnik krakowski i wrocławski

słowa kluczowe: Auctus von Nieskorov (herb)  |  epitafium  |  Jezus Chrystus  |  Kindler (herb)  |  kompozycja symultaniczna  |  lekarz / chirurg / medyk (zawód)  |  malarstwo (sztuki plastyczne)  |  malarstwo śląskie  |  małżeństwo  |  Muzeum Starożytności Śląskich (Wrocław) / Museum Schlesischer Altertümer (Breslau)  |  Noli me tangere (Objawienia Chrystusa; Sceny od Zmartwychwstania do Zesłania Ducha Św.; Nowy Testament)  |  Śląskie Muzeum Rzemiosła Artystycznego i Starożytności (Wrocław) / Schlesisches Museum für Kunstgewerbe und Altertümer (Breslau)  |  św. Maria Magdalena  |  Trzy Marie w drodze do grobu Chrystusa (Pusty Grób; Sceny od Zmartwychwstania do Zesłania Ducha Św.)  |  Zmartwychwstanie (Sceny od Zmartwychwstania do Zesłania Ducha Św.; Nowy Testament)