Fendt, Tobias (1520/30-1576)

Urodzony pomiędzy 1520 a 1530, zmarł 23 I 1576 we Wrocławiu. Malarz i rytownik wykształcony zapewne w pracowni Lamberta Lombarda w Liege, z której wyszedl także Frans Floris. Czynny we Wrocławiu od 1565, w roku następnym uzyskał tytuł mistrzowski, w 1569 przyjął prawa miejskie, od 1571 był starszym cechu. W 1572 kupił dom przy obecnej ulicy Wita Stwosza. Poślubił Evę Adam, która po jego śmierci wyszła za mąż w 1577 za Simona Frobeniusa z Nysy, opiekuna Anny Walditz, przyszłej żony malarza Daniela Modera, oraz jej siostry Judith, później żony malarza Matthiasa Heintze. Znane cztery obrazy Fendta – trzy omówione poniźej oraz Wskrzeszenie Łazarza z kościoła parafialnego w Trzebnicy (1569) – ujawniają zależność od dzieł romanistów niderlandzkich: Jana van Scorela, Jana van Amstela, Lamberta Lombarda, Fransa Florisa i Lamberta Suaviusa, która po czeoeci może być jedynie efektem wprawnego posługiwania się wybranymi elementami wzorów graficznych. Artysta podejmuje w nich aktualną problematykę malarstwa europejskiego: plany kolorystyczne w pejzażu, studium aktu, antyczne motywy architektoniczne, przy pełnym wykorzystaniu walorów techniki olejnej. Ponadto jest autorem 129 miedziorytów (wykonanych według rysunków, które zebrał Seyfried Rybisch podczas podróży po Włoszech w latach 1553-1555), wydanych własnym nakładem w 1574 pod tytułem Monumenta sepulcrorum cum epigraphis ingenio et doctrina excellentium virorum (...), dedykowanych Rudolfowi II, za które uzyskał w roku następnym przywilej cesarski (wznawiano je pięciokrotnie do 1671). Inne jego prace to polichromia nakrywy chrzcielnicy – dzieła Hansa Fleisera – w kościele św. Marii Magdaleny (1570 – niezachowana) i seria graficzna Genesis (około 1570), odnawiał też kaplice kuśnierzy, krawców i karczmarzy w kościele św. Marii Magdaleny. Przypisuje mu się sygnowane monogramem TF ryciny ilustrujące dzieło Hansena von Francolin Turnier Buch (Wiedeń 1561) oraz malowidło Józef przedstawia faraonowi Jakuba ze świdnickiego epitafium Andreasa Naucka. Poza Wrocławiem wymieniony w aktach Kłodzka (1566) i Świdnicy, notowany we Frankfurcie nad Menem i w Wiedniu. Był najwybitniejszym twórcą wśród malarzy wrocławskich swego czasu, wywarł znaczący wpływ na śląskie środowisko artystyczne. Nazwisko występowało w licznych odmianach: Fend, Fhend, Freindt, Vendt. Prace swe sygnował wiązanym monogramem TF, wpisanym pomiędzy cyfry daty.
[Marek Pierzchała]

słowniki wzorcowe i inne

GND ISNI SUDOC VIAF