Karsch, Joachim (1897-1945)

Urodzony 20 czerwca 1897 roku we Wrocławiu, zmarły 11 lutego w 1945 roku w Gądkowie Wielkim. W latach 1911-1914 uczył się w Miejskiej Szkole Rękodzielnictwa i Przemysłu Artystycznego we Wrocławiu, następnie studiował w Królewskiej Akademickiej Szkole Wyższej Sztuk Pięknych w Berlinie, między innymi pod kierunkiem Petera Breuera. Od 1918 roku mieszkał i tworzył jako niezależny artysta naprzemiennie w Berlinie i na Śląsku (do 1929 roku w Jaszkowej Górnej, od 1932 roku w Gądkowie Wielkim). W 1919 roku otrzymał Nagrodę Państwową Pruskiej Akademii Sztuki za rzeźbę Hiob i przyjaciele oraz Rompreis (do Rzymu wyjechał jednak dopiero w 1932). W latach 1938-1943 uczył rysowania aktów w Szkole Tekstyliów i Mody w Berlinie. Część jego dzieł uznano w 1937 roku za sztukę wynaturzoną i zniszczono. Także jego berlińskie atelier padło ofiarą bombardowania w 1943 roku. Po zajęciu Gądkowa przez Armię Czerwoną w 1945 artysta wraz z żoną popełnili samobójstwo.

Głównym tematem twórczości Karscha był człowiek – artysta modelował portrety, sylwetki ludzkie naturalnych rozmiarów oraz mniejsze figurki. Wypracował własny, charakterystyczny styl o dużym ładunku ekspresji, dodatkowo wzmaganym w niektórych realizacjach przez nierówną fakturę brązowych odlewów. Działalność artystyczną Karscha można zasadniczo podzielić na dwa etapy. Początkowo, w drugiej dekadzie XX wieku, widoczna jest wyraźna fascynacja kubizmem. Jego dzieła były wówczas kształtowane geometrycznie, z rozbiciem formy na płaszczyzny, miały przy tym gładko opracowaną powierzchnię. Później wypracował swój własny, oryginalny (choć zainspirowany Gerhardem Marcksem), uspokojony i bardziej realistyczny styl, z charakterystycznym typem fizjonomii oraz zastosowaniem chropowatej jak niewygładzona glina powierzchni.

Twórczość Joachima Karscha opracował jego syn i zarazem berliński antykwariusz Florian Karsch, gromadząc listy i szkice rzeźbiarza oraz zachowane modele dzieł ojca. Próżno szukać w jego publikacjach tej konkretnej płaskorzeźby, ale nie odrzuca to kategorycznie autorstwa Karscha. Mimo wysiłków syna nie znamy pełnego dorobku rzeźbiarza - twórca borykający się z problemami finansowymi tworzył w gipsie, natomiast odlewy były przygotowywane dopiero po znalezieniu chętnego na dzieło (większość funkcjonujących na rynku brązowych rzeźb Karscha zostało odlane już po jego śmierci z inicjatywy Floriana Karscha). Sam artysta wielokrotnie niszczył modele swoich rzeźb a ostatecznie również obie jego pracownie – w Berlinie i w Gądkowie – padły ofiarą działań wojennych.
[Barbara Andruszkiewicz]

słowniki wzorcowe i inne

GND ISNI ULAN VIAF