Figura z cyklu "Mutanty: Standing Mutant"

Przedstawienie figury zwierzęcia w pozycji stojącej. Sylwetka masywna, zwarta. Figura wykonana z płótna jutowego o naturalnym zabarwieniu z wyraźną fakturą i zróznicowaną tonacją koloru, które uzyskano dzieki zastosowaniu różnych kawałków tkaniny.
[Barbara Ilkosz]

Przedstawienie zwierzęcia w pozycji siedzącej. Silnie wysunięte do przodu szyja i głowa, rozbudowana tylnia część ciała, szczupłe przednie nogi. Masywna, zwarta sylwetka bez zaznaczonych szczegółów anatomicznych. Obiekt wykonany z utwardzonej tkaniny jutowej o naturalnym zabarwieniu (beż) z wyraźną fakturą i niuansami tonacji uzyskanymi dzięki użyciu różnych kawałków płótna.
[Barbara Ilkosz]

Dzięki dotacji celowej Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego w 2017 roku MNWr zakupiło między innymi pięć figur z cyklu Mutanty z płótna jutowego łączonego żywicą, osadzonego na metalowym stelażu. Dwie z nich, Seated Mutants, pochodzą z roku 1996, pozostałe trzy, Standing Mutants, z lat 1994–1995.

Choć nie mają oczu i uszu, wydaje się, że doświadczyły już niemal wszystkiego. Z jednej strony zdają się być stare jak nasza cywilizacja, z drugiej zaś – jak pisała artystka w Rozmyślaniach – "zwierzęta są tymi nienarodzonymi". Mutanty to hybrydy – zwierzęce w formie i ludzkie w swoich pozach. Po zwierzęcemu ufne, bezbronne, prawdziwe, ludzkie w swym oczekiwaniu, budzą ciepłe uczucia. Stojące przypominają tarpany, mrówkojady lub zwierzęta hodowlane. Siedzące, nieco wycofane, przywodzą na myśl psy. Ich ciała mają zgrubienia i blizny – stanowią doskonałe studium anatomii z zarysowaną linią kręgosłupa, mięśniami pulsującymi pod powierzchnią skóry, stawami gotowymi w każdej chwili do poderwania całego organizmu i konfrontacji z niebezpieczną rzeczywistością. Co ciekawe, w przeciwieństwie do ludzkich tłumów, zwierzęce stada tworzą tu pełnoplastyczne, zwrócone ku sobie figury.

Panteistyczne współistnienie zwierząt i ludzi, "tajemniczych zbiorów, będących wariantami pewnego wzoru" (M. Abakanowicz, "Komary", "Konteksty. Polska sztuka ludowa" 2006, nr 3–4, s. 79.) jako zagadka działania natury jest jednym z tematów sztuki artystki. Zwierzęta wydają się w niej ponadczasowe w swoich rytuałach, archaiczne i zarazem znajome. Związane są z naturalnym cyklem narodzin i śmierci, któremu podlegają też ludzie, rośliny i owady.
[Anna Chmielarz]

słowa kluczowe: rzeźba polska  |  sztuka polska  |  sztuka współczesna