Filiżanka do czekolady ze spodkiem i przykrywą

Filiżanka koniczna, na pierścieniowej podstawie, uchwyty z wypustkami pionowo osadzone. Przykrywka wysklepiona, spłaszczona, o wywiniętej krawędzi, z uchwytem w kształcie szyszki pinii. Dekoracja złocona oraz barwnie malowana w kolorach: manganowy fiolet, seledyn, cynober i brąz. Na filiżance i przykrywie złote, czworolistne kartusze ze scenami portowymi i kupieckimi; przy osadzeniach uchwytów gałązki indyjskich kwiatów. Malatury, uchwyty oraz krawędź wylewu filiżanki złocone; wnętrze wylewu ujęte złotą, koronkową bordiurą.

Spodek wgłębiony, na pierścieniowej podstawie. W lustrze złoty czworolistny kartusz z nadrzecznym pejzażem ze sztafażem. Krawędź kołnierza ujęta złotą, koronkową bordiurą. Na odwrociu spodka, na kołnierzu, barwnie malowane trzy gałązki indyjskich kwiatów i owad.

Sceny kupieckie i portowe jako tematy zdobień w miśnieńskiej mnufakturze pojawiły się w czasach, gdy trwała jeszcze moda na motywy dalekowschodnie, których mistrzem był twórca i wieloletni kierownik pracowni malarskiej - Johann Gregorius Höroldt (1696-1775). Dzięki jego eksperymentom została bardzo rozszerzona paleta farb emaliowych; wprowadzono nowe tematy (sceny rodzajowe, portowe, pejzaże) oraz barwne tła (tzw. Fondporzellan) i złote koronkowe obramienia. Malarze zatrudnieni w pracowni specjalizowali się w określonych tematach (np.: europejskie, dalekowschodnie, heraldyka), lub wręcz konkretnych motywach (np.: kwiaty, sceny parkowe, weduty, złocenia). Najbardziej biegłymi ilustratorami tematów portowych, modnych od połowy lat trzydziestych XVIII wieku byli Johann Georg Heintze (ok. 1709-1740) i Christian Friedrich Herold (1700-1779). Sceny wzorowano na popularnych seriach miedziorytniczych (w Miśni np. Melchiora Küsela) lub na ilustracjach zamieszczanych w rozmaitych publikacjach podróżniczych, stąd nierzadko ich dowcipny, wręcz rubaszny, charakter. Miniatury bywały ujęte złotymi koronkowymi obramieniami lub umieszczane w rezerwach na barwnych tłach.

Filiżanka i spodek nie są kompletem.
[Jolanta Sozańska]

słowa kluczowe: ceramika  |  kupiec / kupcy  |  marynistyka / marina  |  osioł (zwierzę)  |  pejzaż / krajobraz  |  porcelana miśnieńska  |  port (archit.)  |  rzemiosło artystyczne (dziedzina działalności)  |  scena rodzajowa  |  statek  |  sztuka niemiecka  |  szyszka  |  żaglowiec  |  żeglarz