Stolik

Konstrukcja bezoskrzyniowa. Stolik z kolistym blatem, wsparty na sześciu nogach z łączynami. Nogi stolika żelazne, proste, tralkowe, o przekroju kolistym (dwóch nóg brak), u dołu zespolone trzema łączynami krzyżującymi się pośrodku. Łączyny w formie wysokich tralkowych balustrad z czterema tralkami (dwóch fragmentów brak) i z jedną wspólną, zakończoną małą sterczynką tralką w miejscu ich krzyżowania się. Blat kolisty, o falistym regularnym wykroju, z brzegiem zdobionym wąskim pasem ornamentu ze stylizowanych liści, mocno wystający poza podstawę. Od góry blat wypełniony wytłaczanym motywem arabeski, obwiedzionym wąską bordiurą z wytłaczanym wzorem geometrycznym. Od spodu blat także dekorowany wytłaczanym motywem arabeski.

Na spodniej stronie blatu odciśnięty napis: GESETZLICH GESCHÜTZT EISENWERK LAUCHHAMMER 4302.

Stolik kształtem i dekoracją odwzorowuje mały stolik arabski używany do spożywania przekąsek i używek. Jego blat przypomina dużą kolistą tacę postawioną na rozbudowanej, niskiej, sześcionożnej podstawie z wysokimi łączynami. Tralkowe nogi i ich łączyny utworzyły ażurową kompozycję, kontrastującą z dużą zwartą płaszczyzną blatu. Podstawy o sześciu splecionych ze sobą gwiaździście nogach są częstym motywem orientalnego wzornictwa i występują np. w słynnych chińskich podstawkach drewnianych pod kwiaty. Bardzo zbliżony wyglądem stolik stanowił wyposażenie arabskiego apartamentu wybudowanego w 1883 roku w pałacu królewskim Pele? w Rumunii (zob. E. Gaillard, M. Walter, A Taste for the Exotic. Orientalist Interiors, London 2011, s. 234-235). Postument (wys. 50 cm) z identycznym blatem, powstały około 1900 roku, był oferowany przez portal aukcyjny Bukowski (zob.[online] <bukowski.com/en/lots/686426-piedestal-eisenwerktyskland-omkring-sekelskifet-1900> [dostęp: 24.09.2021]).

Stoliki w tej stylistyce powstawały w drugiej połowie XIX i na początku XX wieku w związku z modą na wyposażanie wnętrz w stylu arabskim. Arabskie wzornictwo królowało wówczas w sypialniach, pokojach bilardowych (modne były szczególnie w Paryżu), w palarniach, a nawet w całych budowlach. Do jednych z najbardziej znanych przykładów architektury i wystroju wnętrz w stylu arabskim w Europie należał wybudowany w latach 1846-1866 w stylu mauretańskim (nazywanym też otomańskim) pałac w Cannstatt w Stuttgarcie dla Wilhelma I Wirtemberskiego.

Początkowo sprzęty tego typu były sprowadzane z krajów arabskich, ale z czasem zaczęły je wytwarzać także wytwórnie europejskie.
[Małgorzata Korżel-Kraśna]

słowa kluczowe: arabeska (ornament)  |  dekoracja orientalna  |  dekoracja roślinna  |  historyzm  |  liść  |  sztuka niemiecka  |  Śląskie Muzeum Rzemiosła Artystycznego i Starożytności (Wrocław) / Schlesisches Museum für Kunstgewerbe und Altertümer (Breslau)