Ukrzyżowanie

Autor Ukrzyżowania posłużył się miedziorytem Aegidiusa Sadelera z 1590 roku według obrazu Christopha Schwarza z augsburskiej siedziby biskupiej, wprowadzając jednak liczne zmiany spowodowane m.in. odmiennym formatem omawianego obrazu – partia nieba została zredukowana, rozbudowano natomiast grupę powracających żołnierzy na drugim planie. W przedstawieniu ukrzyżowanego Chrystusa malarz wzorował się na rycinie Wierixa albo na obrazie Hempla z epitafium Fischera (1615), odrzucając swobodne ujęcie postaci w redakcji Sadelera, skorygował też Sadelerowską wersję figur żołnierzy na trzecim planie, stosując bardziej syntetyzującą formułę. Pejzażowe tło z budowlami Jerozolimy zaczerpnął – podobnie jak autor Ukrzyżowania w malowidłach empory w Żórawinie (1603-1604) – z miedziorytu Theodora Gallego według Maertena de Vos.

Jasna, zgrzytliwa kolorystyka figur pierwszego planu (siwy koń po prawej ma różową grzywę) kontynuuje tradycję manierystyczną. Perizonium Chrystusa modelowane jest zgodnie ze stylistyką tzw. Mistrza Aniołów. Ujednolicony kolorystycznie plan dalszy został pozbawiony manierystycznego motywu rozdarcia chmur i modnych na początku wieku efektów luministycznych. W miejsce dekoracyjnej drobiazgowości wprowadzono syntetyczną bryłowatooeć figur, podobnie jak w epitafium Schatztaga (ok. 1620), choć w sposób bardziej wyrafinowany – modelunek zastępują kładzione pojedynczym pociągnięciem pędzla plamy czystego koloru w światłach.
[Marek Pierzchała]

słowa kluczowe: Jezus Chrystus  |  kościół św. Elżbiety (Wrocław) (dawna lokalizacja)  |  malarstwo (sztuki plastyczne)  |  malarstwo niemieckie  |  malarstwo religijne  |  manieryzm  |  renesans  |  tematyka biblijna  |  tematyka religijna  |  Ukrzyżowanie Chrystusa, sceny poprzedzające śmierć Chrystusa (Pasja Chrystusa; Nowy Testament)