Widok zamku Grodno

Malowniczy zamek położony jest na skalistym wzniesieniu w Górach Sowich (góra Chojna, 450 m n.p.m.), nad rzeką Bystrzycą. Obecnie u jego podnóży znajduje się sztuczne jezioro. Zbudowany został na nieregularnym, dostosowanym do panujących tam warunków terenowych, planie. Powstał, by chronić trakt handlowy biegnący doliną Bystrzycy.

Najbardziej malowniczy jest zamek górny z wysoką, założoną na rzucie prostokąta wieżą, powyżej linii murów ośmioboczną. Wzmiankowany już w 1315 roku. Budowany za Bolka I świdnicko-jaworskiego, ukończony za panowania Bolka II. Po 1392 roku przeszedł w ręce czeskie, potem byt siedzibą różnych rodów rycerskich. W latach 1466-1535 należał do rodziny von Czettritz, następnie dobra zakupił Christoph I von Hochberg z Książa, a wdowa po nim odsprzedała całość Matthiasowi von Logau. Rozbudowany został w stylu renesansowym w latach 1545-1587 podczas panowania w nim rodziny Matthiasa Logau i jego synów Caspara (biskupa wrocławskiego w latach 1562-1574) i Georga. Powstała wtedy m.in. słynna brama ze sgrafittami.

W trakcie wojny trzydziestoletniej zamek został zajęty przez Szwedów i częściowo zniszczony. Jego stan znacznie pogorszył pożar w 1689 roku. Od 1774 roku opuszczony, popadał w ruinę, w 1789 roku osunęło się skrzydło zachodnie zamku górnego. W 1824 roku podjęto odbudowę zamku i zabezpieczono sklepienia. Władzę nad budowlą przejął wielce zasłużony dla historii i sztuki Śląska profesor Johann Gustav Büsching (zm. 1829), autor wielu opracowań historii architektury i legend zamku.

W 1840 roku zamek nabył właściciel Zagórza Śląskiego hrabia Friedrich von Burghaus, który udostępnił go turystom. Od 1855 roku właścicielem zamku była rodzina von Zedlitz Neukirch. W latach 1868-1869 wybudowano tam restaurację (architekt K.J. Lüdecke). W latach 1903-1904 wrocławski malarz E. Nöllner konserwował i częściowo odtworzył sgrafitta. Około roku 1905 roku dla uatrakcyjnienia zamku umieszczono w nim szkielet rzekomej księżniczki i opracowano jej legendę. W rękach rodziny von Zedlitz zamek pozostał aż do 1945 roku. Był wielokrotnie remontowany w latach 60., 70. i 80. XX wieku. Obecnie udostępniony jest do zwiedzania.

Grafika pochodzi z serii Ansichten vom Riesengebirge. Podobne ujęcie zobacz: MNWr VII-283.
[Ewa Halawa]

słowa kluczowe: Góry Sowie (Sudety; góry)  |  grafika niemiecka  |  ruina (archit.)  |  sztuka niemiecka  |  widoki Śląska  |  Zagórze Śląskie (woj. dolnośląskie)  |  zamek (archit.)  |  zamek Grodno (Zagórze Śląskie)