Okno witrażowe IV: kwatera górna prawa

a. Oszklenie geometryczne, Śląsk (?), 1880-1890
Dwa boki kwatery w kształcie zbliżonym do trójkąta ozdobione bordiurą w kolorze czerwonym z kolistymi gomółkami w kolorze żółtawym. Główne pole wypełnione oszkleniem "arlekinowym" z czworobocznych szybek bezbarwnych i czerwonych. W centralnej części kolisty witraż wotywny.

b. Witraż wotywny proboszcza i protonotariusza papieskiego Oswalda Vogta, Szwajcaria, Adam Zumbach, 1677
Tondo podzielone poziomo na dwie części: w górnej przedstawienie uczty, w dolnej herb i napis. Po lewej stronie kompozycji figuralnej w górnej części tonda widoczne wnętrze komnaty, oddzielonej kolumnami od ganku. W komnacie przy zastawionym stole, odwrócony tyłem, siedzi biskup w czerwonej sukni i w czerwonofioletowym płaszczu. Za stołem siedzi król w złotej koronie, okryty błękitnym płaszczem z futrzanym kołnierzem, wokół jego głowy złoty nimb. Po prawej sługa wnoszący danie na półmisku. Król wznosi obie ręce, odmawiając potrawy. Biskup wskazuje dłonią w prawo ku wyjściu. Przed portyk kolumnowy wychodzi na zewnątrz inny służący z dwoma półmiskami. Poniżej na podeście trzeci sługa rozdaje z kosza żywność ubogim. W tle architektura miejska z murami, basztą i bramą. Powyżej sceny napis na banderoli: Date Et Dabitur Vobis (Dawajcie, a będzie wam dane – Łk 6,38). Scena jest ilustracją do słów św. Łukasza – ewangelicznej zasady wzajemności. W dolnej partii tonda – przedzielony owalnym wieńcem laurowym, otaczającym herb protonotariusza papieskiego (apostolskiego) – napis literami o kroju neogotyckim: Hr. Oswald Vogt— Bäbst / licher heili—keit Protono / tariul der—Zeit Pfahr / her Zu—Menzingen / An-o 1677. Tarcza herbowa otoczona złotą rollwerkową ramą. W niebieskim polu tarczy złota litera T pomiędzy dwoma czarnymi skrzydłami. Powyżej herbu kapelusz protonotarialny. Po lewej stronie kompozycji figuralnej na cokole kolumny sygnatura: [.] Z B.

Napis odnosi się do Oswalda Vogta (1623-1696), proboszcza w Menzingen (w kantonie Zug w Szwajcarii), który pełnił także funkcję protonotariusza papieskiego. Był również fundatorem kilku witraży wotywnych, zachowanych w różnych zbiorach muzealnych, m.in. kolistego witrażu z roku 1667 Ofiarowanie w świątyni.
Obok witraża pamiątkowego Oswalda Vogta znany jest także witraż proboszcza Johanna Petera Vogta z 1688 roku. Był to krewny malarza ze strony matki Kathariny Vogt (zob. Bergmann 2004).

W 1973 roku decyzją Wydziału Kultury Wojewódzkiej Rady Narodowej przekazano do Muzeum Śląskiego niekompletne oszklenia witrażowe czterech dwuosiowych czterodzielnych okien z galerii-korytarza I piętra krużganków zamku w Domanicach w pobliżu Świdnicy. Oszklenia zostały wyjęte z oryginalnych ram okiennych, które znajdowały się w zamku jeszcze w 2010 roku.

Okna zostały ponumerowane od I do IV na podstawie rekonstrukcji ich pierwotnego usytuowania w korytarzu naprzeciwko Sali Balowej w reprezentacyjnej części zamku. Rekonstrukcja porządku okien oraz skompletowanie każdego okna zostały dokonane na podstawie zdjęć archiwalnych z ok. 1970 roku, zawartych w studium historyczno-architektonicznym Krzysztofa Eysymontta z 1985 roku (zob. K. Eysymontt 1985, il. 134-145). W oknie III brak dolnego prawego skrzydła. Oszklenia witrażowe okien I i II skomponowano przypuszczalnie w latach 1870-1890, okien III i IV – w latach 1880-1890.

Każde półowalnie zamknięte okno składa się z czterech skrzydeł i dwóch trójkątnych przyłuczy nad górnymi skrzydłami. Wszystkie części okien wypełnione są oszkleniem geometrycznym tzw. arlekinowym, bezbarwnym i w odcieniu zielonkawym, z elementami niebieskimi i czerwonymi. W oknach I i II występują bordiury w kolorze niebieskim, w oknach III i IV – w kolorze czerwonym. W oszklenie wkomponowano niewielkie koliste, owalne i czworokątne witraże oraz fragmenty witraży, złożone w osobne kompozycje.
[Elżbieta Gajewska-Prorok]

słowa kluczowe: baszta (archi.)  |  biedak / ubogi  |  biskup  |  brama (archit.)  |  budynek / budowla (archit.)  |  herb  |  jedzenie / karmienie (czynność)  |  jedzenie / żywność  |  kapelusz  |  król  |  mur  |  naczynie  |  pałac w Domanicach (dawna lokalizacja)  |  płaszcz  |  rzemiosło artystyczne (dziedzina działalności)  |  skrzydła  |  służący (ikonografia)  |  stół  |  szkło  |  tarcza herbowa (heraldyka)  |  uczta / biesiada  |  Vogt, Oswald (1623-1696) – proboszcz w Menzingen, protonotariusz papieski  |  witrażownictwo (dziedzina działalności)  |  wnętrze pałacowe / dworskie / komnata