Okno witrażowe III: kwatera dolna prawa

a. Oszklenie geometryczne, Śląsk (?), 1880-1890
Kwatera – w kształcie zbliżonym do prostokąta, zamknięta u góry odcinkiem łuku – po bokach i u dołu obramowana bordiurą z czerwonego szkła z kolistymi żółtymi gomółkami. Główne pole wypełnione oszkleniem "arlekinowym" z czworobocznych szybek bezbarwnych i czerwonych. Na osi umieszczone trzy witraże: ze świętym biskupem, z głową Chrystusa i witraż herbowy.

b. Święty biskup, Niemcy, Nadrenia lub Niderlandy, połowa XVII wieku, 22 x 17 cm
W prostokątnym polu, zamkniętym łukiem i obwiedzionym u góry i z boków żółtym obramowaniem, przedstawiony biskup w sutannie, rokiecie i w kapie, spiętej na piersiach, na głowie mitra. W prawej ręce świętego pastorał, lewą podtrzymuje model kościoła bazylikowego. Po lewej stronie jego głowy unosi się gołębica, a po prawej u stóp stoi częściowo zachowany kartusz herbowy z fragmentem złotego kielicha (?). Witraż malowany en grisaille.

c. Chrystus, Niemcy, Nadrenia, koniec XV wieku i ok. 1830, 25,5 x 26,5 cm
W kwadratowym niebieskim polu tondo z warstwowego bezbarwnego i niebieskiego szkła. W polu środkowym popiersie Chrystusa, malowane i lawowane en grisaille na wyszlifowanej bezbarwnej warstwie szkła. Nimb Chrystusa złoty, obramienie sukni i zapona także złote. Po obu stronach głowy Chrystusa szlifowane rozetki. Pole środkowe otacza bordiura w kolorze niebieskim z żółtymi pasami i wieńcem białych kółek. Dekoracja wyszlifowana w warstwie niebieskiej – do białej (bezbarwnej), miejscami malowana żółtą lazurą.

d. Fragment witrażu herbowego, przypuszczalnie Szwajcaria, Bazylea, pracownia Hans Drenckhahn u. Sohn, ok. 1890, 26 x 30 cm, wymiary pierwotne witrażu ok. 40 x 30 cm
Fragment górnej części witrażu w stylu renesansowych witraży szwajcarskich. Przypuszczalnie był to pierwotnie witraż z herbem w arkadzie. Zachował się łuk arkady w kolorach ciemnoróżowym i zielonym ze zwornikiem w formie espanioletki ze skrzydłami i z festonem kwietno-owocowym w kolorach jasno- i ciemnożółtym. Powyżej łuku scena turniejowa, malowana en grisaille z dodatkiem żółtej lazury.

Podobny witraż herbowy (43 x 34 cm z ramą) z pracowni Hans Drenckhahn u. Sohn w Bazylei, sygnowany i datowany 1899, został sprzedany w domu aukcyjnym Dr. Fischer Kunstauktionen Heilbronn (225. Auktion 15. Marz 2014). Malowany w stylu renesansowych witraży szwajcarskich, przedstawia herby małżeńskie w arkadzie. Fragmenty arkady i scena powyżej niej są bardzo podobne do dekoracji na witrażu z Domanic.

W 1973 roku decyzją Wydziału Kultury Wojewódzkiej Rady Narodowej przekazano do Muzeum Śląskiego niekompletne oszklenia witrażowe czterech dwuosiowych czterodzielnych okien z galerii-korytarza I piętra krużganków zamku w Domanicach w pobliżu Świdnicy. Oszklenia zostały wyjęte z oryginalnych ram okiennych, które znajdowały się w zamku jeszcze w 2010 roku.

Okna zostały ponumerowane od I do IV na podstawie rekonstrukcji ich pierwotnego usytuowania w korytarzu naprzeciwko Sali Balowej w reprezentacyjnej części zamku. Rekonstrukcja porządku okien oraz skompletowanie każdego okna zostały dokonane na podstawie zdjęć archiwalnych z ok. 1970 roku, zawartych w studium historyczno-architektonicznym Krzysztofa Eysymontta z 1985 roku (zob. K. Eysymontt 1985). W oknie III brak dolnego prawego skrzydła. Oszklenia witrażowe okien I i II skomponowano przypuszczalnie w latach 1870-1890, okien III i IV – w latach 1880-1890.

Każde półowalnie zamknięte okno składa się z czterech skrzydeł i dwóch trójkątnych przyłuczy nad górnymi skrzydłami. Wszystkie części okien wypełnione są oszkleniem geometrycznym tzw. arlekinowym, bezbarwnym i w odcieniu zielonkawym, z elementami niebieskimi i czerwonymi. W oknach I i II występują bordiury w kolorze niebieskim, w oknach III i IV – w kolorze czerwonym. W oszklenie wkomponowano niewielkie koliste, owalne i czworokątne witraże oraz fragmenty witraży, złożone w osobne kompozycje.
[Elżbieta Gajewska-Prorok]

słowa kluczowe: biskup  |  Duch Święty / Gołębica Ducha Świętego  |  espagnolette (motyw dekoracyjny)  |  girlanda / feston (motyw dekoracyjny)  |  Jezus Chrystus  |  kapa / pluwiał (szata liturgiczna)  |  kartusz herbowy  |  łuk  |  mitra / infuła  |  nimb  |  pałac w Domanicach (dawna lokalizacja)  |  pastorał  |  rozeta (motyw dekoracyjny)  |  rzemiosło artystyczne (dziedzina działalności)  |  skrzydła  |  sutanna  |  szkło  |  turniej  |  witrażownictwo (dziedzina działalności)