Stary Rynek w Dreźnie widziany od strony Schloßgasse

Plac rynkowy widziany od strony Schloßgasse okalają ze wszystkich stron kamienice w naprzemiennym układzie szczytowym i kalenicowym. Ponad linię zabudowy mieszkalnej wybija się wieża kościoła Świętego Krzyża. Najstarsza świątynia w obrębie murów miasta wzmiankowana była na przełomie XI i XII w., nosiła wówczas wezwanie św. Mikołaja. Zmiana nazwy w 1388 roku wiązała się z przekazaniem kościołowi w 1234 roku cennej relikwii drzazgi z chrystusowego krzyża oraz przebudową świątyni. Po wprowadzeniu reformacji w albertyńskim księstwie Saksonii kościół stał się główną świątynią Drezna. W 1760 roku bombardowanie miasta podczas wojny siedmioletniej (1756–1763) doprowadziło do całkowitego zniszczenia budowli, którego skutki Bernardo Bellotto uchwycił w obrazie i opracowanej na jego podstawie rycinie pt. "Drezno – ruiny kościoła św. Krzyża". Świątynię odbudowano w latach 1764–1792, mocno zmieniając kształt widocznej na omawianej grafice wieży. Po prawej stronie kościoła na osi kompozycji widoczny jest zbudowany w 1746 roku pawilon zwany Chaisenhauses, w którym przechowywano miejskie lektyki. Z okazji 123 rocznicy wzniesienia budynku przypadającej na 26 września 1868 wydano okolicznościową humorystyczną kartkę, która po dziś dzień pojawia się na aukcjach antykwarycznych. Podobnie jak dzieło Bellotta dokumentuje ona wygląd budynku zburzonego w 1878 wraz z pojawieniem się tramwaju konnego. Po lewej stronie u brzegu kompozycji artysta ukazał usuniętą w 1888 roku Fontannę Sprawiedliwości. Również w tej weducie z cyklu "Widoki Drezna" Bellotto wprowadził rozbudowany sztafaż. Na kolejnych planach kompozycji ukazał mieszkańców miasta wywodzących się z wszystkich stanów społecznych, karocę, wozy, dorożki itd.

Grafika opracowana została przez Bellotta na podstawie obrazu "Stary Rynek w Dreźnie widziany od strony Schloßgasse", którego pendant tworzy płótno ukazujące plac od strony Seegasse. Szczegółowość w oddaniu najdrobniejszych detali architektonicznych oraz wykreślenia perspektywicznych skrótów ciasnej zabudowy nie pozostawia wątpliwości, iż również i przy opracowaniu tej kompozycji artysta posiłkował się instrumentem optycznym zwanym camera obscura. Uwagę widza zwraca sposób operowania światłem, w kompozycji dominują mocne kontrasty pomiędzy partiami cienia rzucanego przez wysoką zabudowę rynkową, a skąpanymi w słońcu jasnymi płaszczyznami.

Stan II/III
[Aurelia Zduńczyk]

słowa kluczowe: barok  |  Bibliothek der Königliche Akademie der Künste, Berlin (instytucja)  |  Drezno (Niemcy)  |  fontanna  |  grafika niemiecka  |  grafika włoska  |  kościół (archit.)  |  miasto  |  pawilon (archit.)  |  rynek (archit.)  |  sztuka niemiecka  |  weduta