Widok Drezna – Nowe Miasto i Pałac Japoński

W latach 1746/47–1766 Bernardo Bellotto przebywał w Dreźnie, pełniąc służbę na dworze Augusta III (1696-1763), od 1748 r. nosząc tytuł nadwornego malarza. W latach 1747 – 1753 artysta namalował z polecenia władcy cykl 17 malarskich wedut Drezna, następnie drugą serię 16 obrazów, ukazującą pobliską Pirnę oraz twierdzę Königstein. Na ich podstawie opracowywał równocześnie luksusowe grafiki reprodukcyjne, samodzielnie rytując i produkując odbitki w swym drezdeńskim atelier przy ul. Salzgasse. Opisując w "Catalogo de danni..." dobytek zniszczony w czasie oblężenia przez wojsko pruskie i bombardowania Drezna w 1760 roku, jako największą szkodę Bellotto podał utratę 2040 odbitek widoków drezdeńskich, w dokumencie wzmiankował również uszkodzenie płyt graficznych, nie nadających się już do wykonania dalszych odbitek, wśród których znajdowały się z pewnością także matryce dwóch wymienionych cykli. Utrata wyposażenia pracowni zapewne zaważyła na decyzji artysty o zaniechaniu twórczości graficznej w dotychczasowym zakresie. Udaremniła także nadzieje malarza na zapewnienie rodzinie stałego źródła dochodu z kolejnych edycji serii graficznych po ewentualnej jego śmierci.

Część nakładu liczącego 14 wedut cyklu graficznego "Widoki Drezna" na dworze Augusta III zestawiano w różnej wielkości komplety i w formie daru przekazywano dworzanom lub też wysyłano poza granice kraju. Ryciny miały manifestować królewską potęgę, być wyrazem artystycznego znawstwa monarchy, jak również kreować wizerunek Drezna jako centrum rozkwitu sztuk. Pozostałe odbitki artysta rozprowadzał na własną rękę w swej drezdeńskiej pracowni przy Salzgasse lub poprzez powiązanego z ważnymi marszandami handlarza z Amsterdamu – Pierre Fouqueta Młodszego.

Prezentowaną tutaj akwafortę Bellotto sygnował jako malarz nadworny Augusta III. Stan IV grafiki musiał zatem zostać odbity po 1748 roku, w którym nadano artyście ten tytuł. Na pierwszym planie widzimy życie codzienne mieszkańców Drezna, toczące się w cieniu pozostałości fortyfikacji obronnych wzniesionych nad lewym brzegiem Łaby. Po lewej stronie, w oddali, widoczny jest dawny pałac Holenderski, zawdzięczający swą nazwę pierwszemu najemcy, pochodzącemu z Holandii posłowi van Cranebergowi. W trakcie prowadzonej od 1727 r. pod kierunkiem Matthäusa Daniela Pöppelmanna, Zachariasa Longueluna i Jeana de Bodta rozbudowy rezydencję przykryto dachami w stylu japońskim, od których wzięła się jej nazwa późniejsza. Pałac spłonął podczas II wojny światowej, ale odbudowano go w latach 1951–1987. Po prawej stronie, za murami, ukazano fragmenty Zwingeru, obok zaś późnobarokowy, katolicki kościół dworski (Hofkirche), wzniesiony w latach 1739–1751 przez Gaetano Chiaveriego z polecenia Augusta III.

Pierwowzór: Bernardo Bellotto, "Drezno widziane z lewego brzegu Łaby, poniżej murów obronnych", 1748, olej na płótnie, w zbiorach Gemäldegalerie Alte Meister w Dreźnie, nr inw. Gal. Nr. 607.
[Aurelia Zduńczyk]

słowa kluczowe: barok  |  Bibliothek der Königliche Akademie der Künste, Berlin (instytucja)  |  Drezno (Niemcy)  |  grafika niemiecka  |  grafika włoska  |  Kościół Dworski / Hofkirche (Drezno)  |  miasto  |  pałac (archit.)  |  Pałac Japoński, Drezno  |  panorama miejscowości  |  sztuka niemiecka  |  weduta  |  widoki Niemiec  |  Zwinger (Drezno)